မ်ႂႇသုင်ၶႃႈ ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶႆႈတႅမ်ႈ တၢင်းႁၢၼ်ထိုင် ဢိတ်းဢိတ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵွပ်ႈသင်လူဝ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းသုိၵ်း ၊ ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ဢၢၼ်ႇ ပွင်ႇၸ်ႂၵၢၼ်မူိင်းေၵႃႈမီး ဢၢၼ်ႇ ဢမ်ႇပွင်ႇၸ်ႂ ေသလၵ်ႉပၢႆႈေၵႃႈမီးတၢင်းၼမ်။ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉႁိုဝ်ေၵႃႈယဝ်ႉ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းတႆး ၵူၼ်း ၶူိဝ်းယႂ်ႇ ၶိူဝ်းလူင် မီးေႁႃ မီးမူိင်း ဢမ်ႇတွၼ်ႉ ႁိမ်ဢဝ်မူိင်းၽႂ်ေသပွၵ်ႈ။ ဢၼ်ပူႇမွၼ်ႇ ၼၢႆး ႁဝ်း ႁဵတ်းပၼ်ႁဝ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇ ၶိုၼ်းႁဵတ်းၵႂႃႇၸွမ်းၵူၺ်း ႁဵတ်းသင် ၊ ၵွပ်ႈသင် ႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇ ၶႆႈႁဵတ်း ။
ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ၸူိဝ်ႉၽႂ် ၊ ၸိူဝ်ႉမၼ်း ၊ ၶိူဝ်းၽႂ် ၶိူဝ်းမၼ်း ၊ ဢွၼ်ၵၼ် မီးမႃး တပ်ႉသုိၵ်း ၽႂ်မၼ်း။ တူၺ်းႄလႈ ပီႈၼွင်ႉ သုိၵ်းလွႆၶဝ် ၊ ၶဝ်ၶိုၼ်းႄတႇ တင်ႈတပ်ႉသုိၵ်း ၶဝ်မႃး မိူဝ်ႈပီႊ 2011 ၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းသုိၵ်း လွႆၶဝ် ေပႃးမီးၵႂႃႇ ႁူဝ်ႁဵင် ၊ ယဝ်ႉတပ်ႉသုိၵ်း ရၶိင်ႇ ၶဝ်ေၵႃႈ တုိၵ်ႉ ႄတႇတင်ႈ မူိဝ်ႈပီ 2012 ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၺ်း ႁဵတ်းသင် သုိၵ်းၶဝ် ေပႉၶိုၵ်ႉ ေပႉၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ၵွပ်ႈ ၶဝ်ေမႃႁူႉပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ႄလႈ ႁၵ်ႉဝၢၼ်မူိင်းၶဝ်။
ေပႃးမႃးတူၺ်း ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဝ်းၶဝ်သမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇမူိင်း ၵႂႃႇၵူႈတီႈ ၊ ၵူႈမူိင်း။ ၸၢဝ်းၶူိဝ်း ဢွၼ်ႁဝ်း ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇမီးဝၢၼ်ႈ မီးမိူင်းေသတႃႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸ်ႂ ႁႂ်ႈမီးဝၢၼ်ႈမူိင်းမႃးယူႇ ၊ ၵွပ်ႈတႆး ဢမ်ႇဢွၼ်ႁူဝ်လႆႈ ၵွပ်ႈတႆး ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵုမ်ႇေမႃဢဝ်တူဝ် ၽႂ်မၼ်း ပူၼ်ႉလွတ်ႈၵူၺ်း ႄလႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း လဵၵ်ႉလဵၵ်ႉ ၶဝ်ၸွင်ႇၶႆႈ ပိုင်ႈဢိင် တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်။ ၼႂ်းမူိင်းတႆး ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၼမ် ၸုမ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇေၵႃႈၼမ် ၽႂ်ၽႂ်ေၵႃႈ ဢမ်ႇဢွၼ်ႁူဝ် လႆႈ ( တႆး ) ႄလႈ ၵူၼ်းမူိင်း ၼႂ်းမူိင်းတႆး ၶႆႈဢဝ်ၸႂ်သဵၼ်ႈပႅတ်ႈ။ေပႃးမႃးတူၺ်း မူိင်းလႂ်ေၵႃႈၶႆႈယဝ်ႉ ပိူၼ်ႈမီးတပ်ႉသုိၵ်းပိူၼ်ႈ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ၶဝ်ႈႁဵတ်းသုိၵ်း ၊ မူိၼ်မူိင်း ထႆး ၶဝ် ၵူၼ်းမူိင်းၶဝ်ၼႆႉ ၶႆႈ ႁဵတ်းသုိၵ်းေပၸႂ် ၵူၺ်းမၢင်ေၵႃႉ ၵွပ်ႈတူဝ်ၶဝ် ပၢႆးယူႇလီၶဝ် ဢမ်ႇၶိုၵ်ႉႄလႈ ဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈႁဵတ်း ထုိင်တီႈ ၵႂႃႇၶႃႉတူဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်တၢႆ ေၵႃႈမီး ပိူၼ်ႈႁၵ်ႉမူိင်းပိူၼ်ႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇ မူိင်းလႂ် ေသတီႈမူိၼ်တႆးႁဝ်း။
ေပႃးဝႃႈေတ ဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢဝ်မူိင်း ၼႆေတႉ ပၼ်ႁႃ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၸႂ် ၶႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈ ၼၼ်ႉၵႆႉၵႆႉ မီးပၼ်ႁႃ လၵ်ႉပၢႆႈ။ ၵၢၼ်လၵ်ႉပၢႆႈၼႆႉေၵႃႈ ၵွပ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇပွင်ၸႂ် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ ၵၢၼ်မူိင်း ၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉ ၵၢၼ်ၶိူဝ်း ႄလႈ လၵ်ႉပၢႆႈၵူၺ်း။ ေပႃးမႃးလၢတ်ႈ ၶိူဝ်းဢမ်ႇႁူႉ လွင်ႈ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ ၵၢၼ်မူိင်းသမ်ႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ မၼ်းပဵၼ် ၵွပ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇမီးပိၺ်ႇၺႃႇ တၢင်းႁူႉ တၢင်းေမႃသင် ၊ ဢမ်ႇေမႃႁႃ လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ၶၢဝ်းတၢင်း ၵူႈၶၢဝ်း။ မူိဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လၢႆဝၼ်းၼႆႉ သိုၵ်းလွႆ ၶဝ်ၶဝ်ႈယိုဝ်း ၼႂ်းဝဵင်းမူႇႄၸႈ ႄလႈ ၵူၼ်းမိူင်း သမ်ႉဢွၼ်ၵၼ်မႃး တၢင်ႇ တၢင်းၽိတ်း ၼူိဝ်တပ်ႉသုိၵ်းတႆး သွင်ၸုမ်း လၢတ်ႈဝႃႈ တူၺ်းလႆႈၼႃဝႃႇ ဢမ်ႇေႁႉၵင်ႈပၼ် ေပႃႈႄမႈ ၵူၼ်းမူိင်းဝႃႇ။
ဢမ်ႇၶႆႈေႁႉပၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈေလႃ ၵွပ်ႈတႆး ႁဝ်းဢမ်ႇမီး ႁႅင်းသုိၵ်း ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းသုိၵ်းၼမ် ႄလႈ ႁဝ်းၶဝ်ေၵႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းထုိင်တီႈလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ သင်ပဵၼ်လႆႈ လူဝ်ႇဢွၼ်ၵၼ်မႃး ႁဵတ်းသုိၵ်းၼမ်ၼမ် တႃဝၢၼ်ႈမူိင်း ႁဝ်းေတၵတ်ႉယဵၼ် ၊ သုိၵ်းတႆး ႁဝ်းသင်မီး ႁႅင်းသုိၵ်းၼမ်ၼမ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇၵႂႃႇယိုဝ်းမၢၼ်ႈသင် ယွၼ်းဢဝ်ၵူၺ်းေၵႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ တူၺ်းႄလႈ သုိၵ်းဝႃႉၶဝ် ၵိုတ်းသုိၵ်း ၸွမ်းမၢၼ်ႈမႃး ႄတႇမူိဝ်ႈပီ 1989 ဢမ်ႇယၢမ်ပဵၼ်ပၢင်တုိၵ်း ၵၼ်တၢင်းသုိၵ်းမၢၼ်ႈေသပွၵ်ႈ ၊ ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ႁႅင်းသုိၵ်းၶဝ် ၵူၼ်းသုိၵ်း ၶဝ်ၼမ်မႃး ႄလႈ ဢဝ်သူပ်း ေသယွၼ်း ဢဝ်ဝၢၼ်ႈမူိင်းၵူၺ်း မၢၼ်ႈေၵႃႈ ဢမ်ႇႁၢတ်းလၢတ်ႈသင် ၊ တႆးေၵႃႈ ဢမ်ႇၸင်ႈဝႃႈသင်ၶဝ်မူိၼ်ၵၼ်။
သႅင်သုိၵ်း ( Tai Management @ Tai Strategy )
ShanStateDefenceArmy
