ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်း NDAA

                    “ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း” လႆႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယ်ႂႇၶိုၼ်ႈမႃး ၸိူဝ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး၊ ထႆး၊ ႄၶႇ ႄလႈ လၢဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ပိူၼ်ႈ ၶ်ႂႈလၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉ။ “ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း” ဢမ်ႇၼၼ် “လီမီးၸႅျၵ်ႇ” ၼႆႉ  ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ မွၵ်ႈ 1950 တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဝဵင်းပၢင်သၢႆး (တၢင်းၵူတ်ႉၶၢႆ) ေသ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းၼႆႉ  ေတၸၢပ်ႈလိူတ်ႈ  တႆးႄလႈႄၶႇပႃး  ေပႃႈပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႄၶႇ၊ ႄမႈပဵၼ်တႆး။ ဝဵင်းပၢင်သၢႆးၼႆႉ   ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၶဝ်ႈႁႃ ၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇ  သဵၼ်ႈၼိုင်ႈၼႆေၵႃႈဝႃႈလႆႈယူႇ  သင်လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းပၢင်သၢႆး   ၸူႇၵူၵ်ႉ   ၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇ  ယူႇၼၢၼ်ႇ   ၼၼ်ႉေၵႃႈ ၸမ်ၸမ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ ၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇ ယူႇၼၢၼ်ႇ  ဝဵင်းဝၢၼ်ႈတိၼ်ႇႄလႈ   ဝဵင်းပၢင်သၢႆးၼႆႉ  ေတမီးႁွင်ႈၼမ်ႉ  ၼမ်ႉယၢၼ်ႇ ၶႅၼ်ႈၵၼ်ဝႆႉေသ  မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတင်း ၸုမ်းသိုၵ်း ၵူၵ်းမိၼ်ႊတင်ႊ (KMT = Kuo Min Tang) ၶဝ်ၸ်ႂႉတိုဝ်း ေတႃႉၶူဝ်းၶွင် ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ  ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတင်းလူင်ၼႆႉမႃးယူႇ။ မိူဝ်ႈပီႊ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း  ၵိူတ်ႇၼၼ်ႉေတႉ ၶူဝ် ၸိူၵ်ႈလူင် ၼမ်ႉယၢၼ်ႇ  ၼၼ်ႉပိူၼ်ႈေတပိၵ်ႉဝႆႉ  ဢမ်ႇပၼ်လူတ်ႉၵႃးေလႃႉ လတ်းၵႂႃႇမႃး။ ထိုင်မႃး ဝၢႆးသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပွၵ်ႈသွင်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ  ပိူၼ်ႈၶိုၼ်းၸင်ႇပိုတ်ႇပၼ်ေသ   ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း  ဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း ၵူၵ်းမိၼ်ႊတင်ႊ (KMT) ၶဝ်ၸ်ႂႉတိုဝ်ႉမႃး။ 

               မိူဝ်ႈပၢၼ် ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ   ေတယၢမ်ႈလႆႈႁၼ် ၸုမ်းသုိၵ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ မၢဝ်ႊသိုဝ်ႇတူင်း  ၶဝ်လိုပ်ႈလမ်းယိုဝ်းၸုမ်းသိုၵ်း  ၵူၵ်းမိၼ်ႊတင်ႊ (KMT) ၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးၼ်ႂးဝဵင်းပၢင်သၢႆး  ႁူဝ်ပၢၵ်ႇႁူဝ်ႁဵင် မၼ်းေသ  ၼ်ႂးဝဵင်းပၢင်သၢႆးၼၼ်ႉ   ေပႃးပဵၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း ၵူၵ်းမိၼ်ႊတင်ႊ (KMT) ၶဝ်ေပႃးတဵမ်ၵႂႃႇမူတ်း။ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် လီမီးၸႅျၵ်ႇၼႆႉ  ေတေၵႃႉယ်ႂႇၶိုၼ်ႈမႃးၸွမ်း ၼ်ႂးၸုမ်းသုိၵ်း ၵူၵ်းမိၼ်ႊတင်ႊ (KMT) ၶဝ်ၼၼ်ႉေသ   ယၢမ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းသိုၵ်း ၵူၵ်းမိၼ်ႊတင်ႊ (KMT) မႃးမိူၼ်ၵၼ်  ၵႆႉၵႆႉလႆႈပဵၼ် ၵူၼ်းၵႂႃႇသူင်ႇ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်  လုၵ်ႉတီႈပၢင်သၢႆးၵႂႃႇ  တီႈယူႊၼၢၼ်ႇၵူႈၶၢဝ်း။  

 မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ  ပဵၼ်ၽွင်းမိူဝ်ႈပၢင်တိုၵ်း ၾိင်ႈႄငႈၾိင်ႈထုင်း ၶွင်ၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇလႅင်  မၢဝ်ႊသိုဝ်ႇတူင်း  တိုၵ်ႉသင်ႇလုၵ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၼ်း ႁ်ႂႈယႃႉပႅတ်ႈၵွျင်းြၽႃး  ယႃႉပႅတ်ႈၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ဝၢႆးလိုၼ်းမႃး ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းေၵႃႈ   လႆႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်း  ၸွမ်းၸုမ်းမၢဝ်ႊသိုဝ်ႇတူင်း ၸုမ်းသိုၵ်းႄၶႇလႅင် ၵႂႃႇပႅတ်ႈ တင်းၸွမ်းဢူၺ်းေၵႃႉမၼ်း သၢမ်ေၵႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်း ၸၢဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၶဝ်ႈႁဵတ်းသုိၵ်း ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼ်ႂး  ၸုမ်းသိုၵ်း ပၵပ ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉၶွင်မၢၼ်ႈ (CPB) ၼၼ်ႉ  လႆႈႁၼ်မႅၼ်ႈၺႃး သၢဝ်ႄၶႇေၵႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတီႈဝဵင်းလူင်မိူင်းမၢၼ်ႈ  ဝဵင်း တႃႈၵုင်ႈ  ေသၶဝ်ႈမႃးၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇၼၼ်ႉ  လႆႈမႃးထူပ်းႁၼ်ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းေသ  ဢဝ်မီးၸ်ႂႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ၸိုဝ်ႈႄမးမၼ်းၸဝ်ႈ ၸၢႆးလိုၼ်းၼၼ်ႉပဵၼ်  “တၼ်းတၼ်းဝိၼ်း” လၢတ်ႈလႆႈ ၵႂၢမ်းတႆး၊ ႄၶႇ ႄလႈ မၢၼ်ႈ လူင်ႉလႅၼ်ႇလႅတ်းလီ။  ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ   မိူဝ်ႈပီ 1967  တီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ   မီးပၼ်ႁႃ  ၸၢဝ်းၶိူဝ်းႄၶႇ ႄလႈ တင်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်းႄလႈ တၼ်းတၼ်းဝိၼ်းေၵႃႈ  လႆႈပၢႆႈၶဝ်ႈမႃးၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းေသ   လႆႈမႃးထူပ်းႁၼ်မႅၼ်ႈၺႃး ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း။ ႄမးၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း တၼ်းတၼ်းဝိၼ်းၼႆႉ လႆႈမႃးယူႇသဝ်းတီႈ  ၵူႇမိင်း မိူင်းႄၶႇ ေသၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ  ယူင်ႇၸၢၵ်ႈ၊  ဝူၼ်ႉတႃႇေတၶိုၼ်း ေတႃႇ  သူႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်း ၵူႈၶၢဝ်း။ တၼ်တၼ်းဝိၼ်းႄလႈ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းၼၼ်ႉ ေပႃးမီးၶၢဝ်းယၢမ်းတၼ်း ၶဝ်သွင်ေၵႃႉ ေတဢွၼ်ၵၼ်ႁႃ လူလိၵ်ႈ၊ ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈ ၵူႈၶၢဝ်းေသ  ၵႆႉၵႆႉထွမ်ႇ၊ လူဢၢၼ်ႇ   ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ် ႁူဝ်ၼႃႈ လူင်ၸုမ်းသိုၵ်း ႄၶႇလႅင်  မၢဝ်ႊသိုဝ်ႇတူင်း ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းႄလႈ  ၼ်ႂးပၢႆးဝူၼ်ႉၶဝ်သွင်ေၵႃႉေၵႃႈ   ၶ်ႂႈႁ်ႂႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ပဵၼ်မိူင်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း။ 

                        ထိုင်မႃး ပီႊ 1973 ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းလႄႈ တၼ်းတၼ်းဝိၼ်းၶဝ် လႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ လႆႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၊. ဝၢႆးသေ မၢဝ်ႊသိုဝ်ႇတူင်း လူႉတၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈမိူဝ်ႈ ပီႊ 1976 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၶႄႇလႅင် ဢၼ်မီးၼ်ႂးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉေၵႃႈ ၶိုၼ်းလႆႈထွႆဢွၵ်ႇမႃး ၼ်ႂးပိုၼ်ႉတီႈမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ  မူတ်းမူတ်းယဝ်ႉေသ  ၵိုတ်းၶႃသွင်ေၵႃႉ  ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းႄလႈ တၼ်းတၼ်းဝိၼ်းၵူၺ်း  ဢမ်ႇလႆႈထွႆဢွၵ်ႇမိူဝ်းၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းႄၶႇလႅင်ၶိုၼ်း။  ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ယူႇမႃးၼ်ႂးမိူင်းတႆး  ႁူႉၵႂၢမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼမ်ေသ  ႁူႉၸၵ်းၵူၼ်းၼ်ႂးပိုၼ်ႉတီႈၼမ် ၵူၺ်းၵႃႈမၢင်ပွၵ်ႈမႃးေတႉ   ႁၼ်ၶဝ်သွင်ေၵႃႉ   လွမ်လွမ်ၵူဝ်  ၸုမ်း PSB (PSB = Public Security Bureau) တီႈယူႇၼၢၼ်ႇ မိူင်းႄၶႇၶဝ် ၶိုၼ်းႁွင်ႉၶဝ်သွင်ေၵႃႉ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းဝႆႉယူႇ။   ၸုမ်း PSB ၼႆႉ   ပဵၼ်ၸုမ်းၽူႈၸွပ်ႇ မိူၼ်ၵၼ်တင်းၸုမ်း FBI, CIA, KGB ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။    ၼ်ႂးပိုၼ်ႉတီႈ   မိူင်းယူႇၼၢၼ်ႇၼၼ်ႉေတႉ  ၸုမ်းၽူႈၸွပ်ႇ PSB ၼႆႉ  မီးဢမ်းၼၢတ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၼမ်လိူဝ်ေသပိူၼ်ႈ။

            ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းလႄႈ တၢင်းဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်းသၢမ်ၵေႃႉၼႆႉ. ပဵၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင်လူင် ၶွင်ၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်း ပၵပ ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ ၼ်ႂးၼႃႈတီႈၵုမ်းၵမ်ၶဝ် ၸွမ်းၸိူဝ်းလႅၼ်လိၼ် တႆး၊ ႄၶႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ 

တၢင်းၵႂၢင်ႈမီးၵႂႃႇ သွင်မိုၼ်ႇၵီႊလူဝ်ႇမီႇတႃႇပႆၢ (More than 20000km) ေသ ၼ်ႂးဢူၺ်းေၵႃႉမၼ်း  သၢမ်ေၵႃႉၼၼ်ႉ  “လီသျၢၼ်း” သမ်ႉလႆႈ ယိပ်းၵုမ်းၵမ်ၼႃႈတီႈ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ “လီဝူၺ်ႇ” သမ်ႉ လႆႈယိပ်းၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ၼႃႈတီႈပၢင်သၢင်း၊ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း သမ်ႉ  လႆႈယိပ်းၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ  ၼႃႈတီႈမိူင်းတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၸွမ်းၸိူဝ်းလႅၼ်လိၼ် မိူင်းႄၶႇႄလႈမိူင်းလၢဝ်း။ ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈသၢၼ်ၶတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈေသ   ယၢမ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းသိုၵ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပၵပ ( CPB ) ေသ   ၶဝ်ႈပွႆးတိုၵ်းႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်း  ၵၼ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸုမ်းသုိၵ်းမၢၼ်ႈ  တီႈဝဵင်းလူင်ၵဵင်းတုင် ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ မိူဝ်ႈၽွင်း ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းလႆႈပဵၼ်  ၽူႈယိပ်းၵုမ်းၵမ်တီႈ  ၼႃႈတီႈမိူင်းတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းၼၼ်ႉ   ေၵႃႉပဵၼ်မႄးၼၢင်းမၼ်းသမ်ႉ လႆႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ရေႃးၵႃႇၼၢဝ်ၼူၵ်ႉေသ မႅၼ်ႈၺႃးၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸုမ်းသိုၵ်းႄၶႇလႅင်ၶဝ်  ဢမ်ႇလႆႈၸွႆႈသင် တီႈၸုမ်းသိုၵ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပၵပ (CPB) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။  ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ  ၸုမ်းသုိၵ်းႄၶႇလႅင် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ေတဢမ်ႇၸွႆႈသင်တီႈ ၸုမ်းသိုၵ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပၵပ (CPB) ၶဝ်ယဝ်ႉ  ၼႆေသတႃႉေၵႃႈ   လွင်ႈယႃ၊ လွင်ႈတၢင်းၵိၼ်တၢင်းယမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉေတႉ  လူင်ပွင်ၸုိင်ႈ ယူႇၼၢၼ်ႇ  ၶဝ်တိုၵ်ႉလႆႈသူင်ႇပၼ်တီႈ ၸုမ်းသိုၵ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပၵပ (CPB)ယူႇ။ ထိုင်မႃး 1980 ၼၼ်ႉ  ႄမးၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း  တၼ်းတၼ်းဝိၼ်း  ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉႁႅင်းၼႃႇႄလႈ  လႆႈလူႉၵႂႃႇပႅတ်ႈ တီႈႁူင်းယႃလူင်မိူင်းႄၶႇ လၢၼ်းၵၢၼ်း ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ 

ဝၢႆးသေ မႄးမၼ်းၸဝ်ႈ လူႉၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ  ႁၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းမၼ်းၵႆႉၵႆႉလၢတ်ႈဝႃႈ  ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းၼႆႉ ဢဝ်ငဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈႁႅင်းႄတႉႄတႉ  ထိုင်တီႈဝူၼ်ႉသင်ေၵႃႈဢမ်ႇဢွၵ်ႇသင် ၼႆယူႇ။ ဝၢႆးေသ မႄးမၼ်းၸဝ်ႈ တၼ်းတၼ်းဝိၼ်း လူႉၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလႆႈထူပ်းၺႃးၵၼ်ၶိုၼ်း တင်းလုၵ်ႈယိင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူဝ်းၵၢင်ႉ (MNDAA) “ၽူႈၸျၢင်းသျၢင်း” ေသ  ႄတႇၼႃႈႁိူၼ်းၵၼ်ၸွမ်း။ လႆႈငိၼ်းၵူၼ်းၼ်ႂးၸုမ်းၶဝ် လၢတ်ႈႄတႉ ႄမးေၵႃႉမ်ႂႇၼႆႉ ဢမ်ႇႁၢင်ႈလီ  ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸၼ်ၸ်ႂသင် ႄလႈ ပီးပီးပွၵ်းပွၵ်းဝႆႉၼႆယူႇ။  ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းသိုၵ်း ၵူဝ်းၵၢင်ႉ (MNDAA)  ၽူႈၸျၢင်းသျၢင်း  ၼႆႉ  ပဵၼ်ၽူႈမီး ဢမ်းၼၢတ်ႈလူင် ၼ်ႂးၶွင်ၸုမ်းသိုၵ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉေသ ႁဵတ်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵႃႉယႃႈ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ဝႆႉၼိုင်ႈေၵႃႉ မိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။  ဝႆၢးေသ ၸုမ်းသိုၵ်း ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပၵပ (CPB) လူႉၵွႆၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ  ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵူဝ်းၵၢင်ႉ ၽူႈၸျၢင်းသျၢင်း ေၵႃႇတင်ႈယူင်ႇၸၢၵ်ႈယႃႈ  ေသႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈ သူင်ႇၶဝ်ႈတီႈၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇ  ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၸုမ်းၵႃႉယႃႈ မိူင်းႄၶႇေသ ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇၵႃႉၶၢႆယႃႈမႃႉ  ၵႂႃႇၸွတ်ႇတူဝ်ႈထႅင်ႈ။  ၽၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ  သူင်ႇပၼ်တီႈ လုၵ်ႈၶူၺ်မၼ်း ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်းေသ  ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ၶိုၼ်းသူင်ႇလတ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇ  တီႈၼ်ႂးမိူင်းလၢဝ်း(Laos)   ထိုင်ၵႂႃႇတင်း မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း(Vietnam) ႄလႈ မိူင်းၵမ်ႇပူးသျႃး(Cambodia)။  

ၸုမ်းၽၢႆႇၸွပ်ႇၶၢဝ်ႇသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်   ၶဝ်ၵႆႉၵႆႉလႆႈႁၼ်ၺွပ်းၺႃး  ယႃႈမဝ်းၵမ်တီႈ တႃႇႁိုဝ်း “တႃႊၼင်ႊ” (Da Nang Port) မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၼၼ်ႉ  လႆႈထတ်းလမ်းၸွမ်း တီႈၽူႈေတႃႉသူင်ႇယႃႈမဝ်းၵမ်မႃး ၼၼ်ႉေတႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် လၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ  ယႃႈၸိူဝ်းၼႆႉ  လႆႈဢဝ်မႃးတၢင်းမိူင်းလၢဝ်း  တၢင်းလႅၼ်လိၼ် တႆး၊ ထႆးၼႆယူႇ။ မိူဝ်ႈ 1970 ၼၼ်ႉ   ေတမီးၸုမ်းသုိၵ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသၢၼ်ၶတ်း  လူင်ပွင်ၸုိင်ႈ ၸုမ်းသုိၵ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း   ႁူဝ်ႊၶျီႇမိၼ်း (Ho Chi Minh)*ပဵၼ်ဝဵင်း/ၵူၼ်း* ၶဝ်သေ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ  ၸုမ်းသိုၵ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း ႄလႈ ၸုမ်းသိုၵ်းႄၶႇလႅင် ၶဝ်ပဵၼ် ဢူၺ်းလီၵၼ်  ႄလႈ ၸုမ်းသၢၼ်ၶတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၼၼ်ႉေၵႃႈ   ဢမ်ႇႁတ်းၽိုၵ်းသွၼ်  ၵၢၼ်သိုၵ်း လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း ၸွမ်းၸိူဝ်းလႅၼ်လိၼ် ႄၶႇႄလႈဝႅတ်ႉၼၢမ်းႄလႈ  လႆႈၶဝ်ႈမႃး ၽိုၵ်းသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း  တီႈၼ်ႂးမိူင်းလၢဝ်းေသ ဢဝ်တၢင်း ၸွႆႈထႅမ်တီႈ  ၸုမ်းသိုၵ်းၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ၶဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။  တႃႇၸုမ်းသိုၵ်း ဢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသၢၼ်ၶတ်း ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ  ေတၽိုၵ်းသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉေၵႃႈ  ၸဝ်ႈၸၢႆးလိုၼ်း ၵေႃႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းေသ လၵ်ႉသူင်ႇၸုမ်းၶဝ်  ၶဝ်ႈၼ်ႂးမိူင်းႄၶႇေသ   သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းယူႇ။

ၶဝ်ႈတူၺ်းထႅင်ႈ ၼႃႈလိၼ်မၢႆ (2) တီႈၼႆႈၶႃႈ 

ၶေႃႈမုၼ်း ဢဝ်မႃးၼႂ်းပပ်ႉ  >>> ၸုမ်းသိုၵ်းမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (UWSA) လုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး?

• သႅင်သိုၵ်း
• ww.saisengserk.com

Share:

Read More

သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပဵၼ်သင်

                        ပေႃးတေလၢတ်ႈ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ (Child Rights) ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်မၼ်းပဵၼ် ၵႂၢမ်းလၢႆးႁွင်ႉၶွင်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလႂ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ မၼ်ႈပဵၼ်ၾိင်ႈယမ်လႄႈ ၶေႃႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ၵူၺ်း။. ၵူၺ်းၼႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ် Globalization လႄႈ လႆႈႁဵတ်းၵေႃႉၵၼ် တၢင်းၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းတၢင်းၵၢမ်ႇၾႃႇသေ ၸၢင်ႇလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉမႃးဝႃႈ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၶွင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၷ်ႉႁဝ်းမႃးယူႇ။

                        ပေႃးလၢတ်ႈလွင်ႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ၸုမ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၵၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈၶွင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းမီးၼမ်ၼႃႇ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇၸုမ်းမၼ်းပေႃး ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တေႉ ၶႃႈတေၶိုၼ်းမႃး သပ်ႉလႅင်းလႄႈ ပိၼ်ႇပၢႆႈလႅၵ်ႈလၢႆႈတၢင်းႁူႉၵၼ်ၵႂႃႇဝႃႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတေႃႇၵေႃႉမီးသင် ပဵၼ်သင်ၼႆၵႂႃႇယူႇ။

1. လွင်ႈၵိၼ်လွင်ႈယိမ်ႉ (Food)
   
2. ၼမ်ႉ (Water)
3. ႁူင်းႁဵၼ်း (School)
4. လွင်ႈႁူမ်ႈလူမ်ႈ (Safety)
5. လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း (Freedom)
6. တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ႁိူၼ်းယေး (Home)

                         ၼႂ်း (6) ႁူဝ်ၶေႃႈၼႆႉ ပဵၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ဢၼ်ၶဝ်ထုၵ်ႇလီလႆႈႁပ်ႉလႄႈ တီႈဢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် လၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းတေမီးထႅင်ႈတၢင်းၼမ်ယူႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ႁႅင်းၼႃႇ ယွၼ်ႉဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းလွင်ႈယႂ်ႇတွၼ်ႈ တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ။

                      ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၼႂ်း (6) ႁူဝ်ၶေႃႈၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ႈၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ၸုမ်း Heart ၶဝ် လႆႈၶူၼ်ႉၶႂၢၼ်ႉ တွင်ႈထၢမ်ႇတူၺ်းတီႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူႈတီႈတီႈသေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵမ်ႉပႃႇၼမ်ၼႆႉ လႆႈဢွၼ် ၵၼ်လၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၸိူဝ်းၼႆၵမ်ႉၼမ် ပႃးတၢင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတီႈ မိူင်းတႆးႁဝ်း တီႈႁဝ်းယူႇသဝ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူႈၵေႃႉၼႆႉ ၶဝ်မီးပၢႆးဝူၼ်ႉပႅၵ်ႈပိူင်ႈၵၼ်ၵူႈ ၵေႃႉလႄႈ မီးပၢႆးဝူၼ်ႉၼုမ်ႇၼုမ်ႇၵၼ်ဝႆႉၵူႈၵေႃႉ လူဝ်ႇဝႃႈ မၢင်လွင်ႈၶဝ်တေဢမ်ႇပႆႇႁူႉပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ လွင်ႈၽိတ်း လွင်ႈထုၵ်ႇၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။

                        ၶႃႈၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းၵေႃႉ လႆႈၶိုၼ်ႈပၢင်သွၼ်မႃးလၢႆလၢႆပၢင်လႄႈ လႆႈႁူပ်ႉၺႃး ၵူၼ်းၵူႈမိူင်း မိူင်းဢၼ်ႁဵတ်း ၵၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႆႉ မႃးမိူၼ်ၵၼ်ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းယူႇ။ လၢႆလၢႆၵေႃႉၵေႃႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉပိူင်ႈၵၼ်လႄႈ တီးဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉလႆႈႁၼ်မႃးမီးတၢင်းၼမ်ယူႇ ဢိင်ႇၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆး တီႈပိူၼ်ႈတီႈႁဝ်းလႄႈ ငဝ်းလၢႆးပိုၼ်ႉတီႈ တီႈႁဝ်းယူႇသဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးမႃးတူၺ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတီႈပိူၼ်ႈလႄႈ တီႈႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းပိူင်ႈၵၼ်ႁႅင်းၼႃႇ လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇတီႈပိူၼ်ႈၼႆႉ ယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၶိုတ်းၸၼ်ႉၵေႃႈမီး ပေႃးမႃးတူၺ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတီႈႁဝ်းသမ်ႉ ယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃး ၼိူဝ်လင်ဝူးလင်ၵႂၢႆး တၢင်းႁူႉလႄႈ ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ လွင်ႈယူႇၵိၼ်သၢင်ႈသဝ်းၵေႃႈ ပိူင်ႈၵၼ်ႁႅင်းဝႆႉ။

                        ၸွမ်းၼင်ႇ လႆႈႁူပ်ႉလႆႈထူပ်းၺႃး ၸွမ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးႁဝ်း ၵမ်ႉၼမ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ် လႄႈ ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်လွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁူႉပၺ်ႇၺႃႇသင်  ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁႅင်း ၵၢၼ်သွၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်းသင်တေႉတေႉ  ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉဝႆႉဝႃႈ ပေႃးမီးလုၵ်ႈလၢင်းမႃး တွၼ်ႈတႃႇတေၸႂ်ႉၵိၼ်ႁႅင်း ၶဝ်မိူဝ်ႈထဝ်ႈလႄႈ မိူဝ်ႈၼုမ်ႇ ၸႂ်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းၵၢၼ် ႁႃငိုၼ်းတွင်းလွင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း. ၵမ်ႉၼမ် ဢမ်ႇတွၼ်ႉဝူၼ်ႉပၼ် တွၼ်ႈတႃႇဢႃႇၼႃႇၵၢတ်ႇ လုၵ်ႈလၢင်းၶဝ် ႁႂ်ႈပဵၼ်သႅင်လီမီးငိုၼ်းၵိုတ်းပိုၼ်း။

• သႅင်သိုၵ်း
• www.saisengserk.com

Share:

Read More

တႃႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူဝ်ႈၽွင်းမီးပၢင်တိုၵ်းယိုဝ်း

 

                        မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၶႂ်ႈယွၼ်းၶႂၢင်ႉထိုင် ၽူႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇလႄႈ ၸုမ်း Geneva Call ၶဝ်သေ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် တေလႆႈႁပ်ႉ ႁူႉၶေႃႈမုၼ်းလႄႈ လႆႈတၢင်းႁူႉၵႂႃႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ တႃႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူဝ်ႈၽွင်းမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ် ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း (15) ၶေႃႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၶႆႈမႃးပိၼ်ၸႅၵ်ႇပၼ်တၢင်းႁူႉၵႂႃႇထိုင်တီႈ ၽူႈလူႇလိၵ်ႈပၼ်ႁႅင်းၶႃႈႁဝ်းၵႂႃႇယူႇ။ လၵ်းလၵ်းမၼ်းတေႉ မိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ဢွင်ႈတီႈပၢင်တိုၵ်း တီႈဢမ်ႇလွတ်ႈၽေးၼၼ်ႉၼႂ်းၵႄႈၵေႃႉသိုၵ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း တေလႆႈမီးၶေႃႈတိုဝ်းၵမ်ၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၵမ်ႉၼမ်ဝႆႉယူႇ။

                    ယိူင်းဢၢၼ်းၶွင်ၶေႃႈၵႂၢမ်း (15)ၶေႃႈၼႆႉပဵၼ် တႃႇလၢတ်ႈၼႄ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်လွင်ႈပုၼ်ႈ

ၽွၼ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် ဢၼ်မီးတေႃႇပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်း မိူင်းသေဢမ်ႇၵႃး ဢိင်ၼိူဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ်ၼၼ် သေ ၿႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် တေၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈသင်လၢႆလၢႆ ၼင်ႇႁိုဝ်လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ တေတိူဝ်းၶႅမ်ႉမႃးၼႆယူႇ။

                        မၼ်းဢမ်ႇလႆႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼိူဝ်ၵၢၼ်ၼပ်ႉထိုင်မၢႆမီႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် လူၺ်ႈၼမ်ႉၸႂ်ၵူၼ်း (IHL)  မိူၼ်ၼင်ႇ ဢမ်ႇၵႂႃႇလၵ်ႉၶူဝ်းၶွင်ပိူၼ်ႈ မိူဝ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်း (15) ၶေႃႈၼႆႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇပၼ်ၶၢဝ်ႇတီႈ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် မိူဝ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်ၵဝ်ႇ တေႃႇၽေးၽွၼ်းယွၼ်ႈ ၶွင်ပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။

                    ၶေႃႈၵႂၢမ်း (15)ၶေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းႁဝ်း မိူဝ်ႈၽွင်းမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉပဵၼ် 

• မိူဝ်ႈၽွင်းမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် မီးသုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈၼပ်ႉထိုင်လႄႈ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇလူႉသုမ်း လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတေၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၶဝ်ယူႇ။

• ၵူၼ်းမိူင်း ၊ ၶူဝ်းၶွင်ပိူင်ႇၶဝ်လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်တႃႇၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ူဝႆႉလႄႈ တၵ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၺႃးတိုၵ်းဢဝ်လႃးလႃး။

• တႃႇတေငိူင်ႉဝႄႈၽေးပၢင်တိုၵ်းလႆႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈယူႇၸမ် ၊ ၵႂႃႇမႃးႁိမ်းၸမ်တပ်ႉသိုၵ်း ၊ ဢွင်ႈတီႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ၶူဝ်းၶွင်သိုၵ်းၸွမ်းၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈ။

• ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၵိုင်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆ ဢမ်ႇၼၼ် မိၵ်ႈမၢႆ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းတၢင်းသိုၵ်း ၼင်ႇႁိုဝ်တၢင်ႇၵေႃႉ တၢင်ႇၸုမ်း တေဢမ်ႇလႆႈထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ ၶဝ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းလႄႈ ပၢင်သိုၵ်း။

• ၵူၼ်းမိူင်းတေၸၢင်ႈလူႉသုမ်း သုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈၶဝ် သင်ဝႃႈၶဝ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၼႂ်းၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ တိုၵ်းတေႃးတေႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းသေၸုမ်းၸုမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵဵပ်းႁွမ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၶေႃႈမုၼ်းပၼ်ၸုမ်းသိုၵ်း သေၸုမ်းၸုမ်း။

• ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၺႃးၵၢၼ်ဢဝ်ပဵၼ်တူဝ်ယိူဝ်ႇ။ သင်ဝႃႈထူပ်းၺႃးၵေႃႈၶဝ်တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈယူႇ။

• ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် တိုၼ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၺႃးလွင်ႈတဵၵ်းၸႂ်ႉၵိၼ်ႁႅင်းလၢႆလႃးလႃး။

• ၽူႈထုၵ်ႇၵုမ်းၶင်ဝႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းသိုၵ်း ႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းမီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄ ႁေႉၵင်ႈလႄႈ တိုၼ်းထုၵ်ႇလီလႆႈ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ လူၺ်ႈၵူၼ်းၼင်ႇၵူၼ်း။

• ၽူႈလႆႈၶၢႆႉလႆႈဢွင်ႈတီႈၶဝ် ထုၵ်ႇလီလႆႈမီး တီႈယူသၢင်ႈၵိၼ်သဝ်း ၊ လွင်ႈမူတ်းသႂ် ၊ ပၢႆးယူႇလီ ၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ဢႁႃႇရႃႇ (ထၼ်ႈလဵင်ႉၸႂ်) ဢၼ်ၵိုင်ႇငမ်ႇ။ တေဢမ်ႇလႆႈၽႄၵူၼ်းၼႂ်းမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ႁႂ်ႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ် ၵေႃႉတီႈၵေႃႉတၢင်းလႃးလႃး။

• ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ ယႃႇႁႂ်ႈထူပ်းၺႃး လွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉတၢင်းၵႃႇမႃႉ တိုဝ်ႉၼိူဝ်ႉတိုဝ်ႉတူဝ်။

• လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် မီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ ပေႃးမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီသေႃႇသူၼ်း ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်းလႃးလႃး။ ၵႃၼင်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ပေႃးမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် တေလႆႈႁဵတ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼင်ႇႁိုဝ်တေငိူင်ႉဝႄႈလႆႈ လွင်ႈဢဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ။

• ႁူင်းႁဵၼ်းလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၼႆႉ တိုၼ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈလႄႈ တၵ်းတေဢမ်ႇလႆႈထုၵ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈယိူင်းဢၢၼ်းၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ သေဢမ်ႇၵႃး တၵ်းတေဢမ်ႇလႆႈၺႃးလွင်ႈတိုၵ်းတေႃးတေႃႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉလႃးလႃး။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တိုၼ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈထိုင်တီႈႁူင်းႁဵၼ်း ႁူမ်ႇႁူမ်ႇလူမ်ႈလူမ်ႈ လူၺ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈထူပ်းၺႃး လွင်ႈယႃႉၵဝ်းသင်။

• ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၽၢႆႇယူႇလီ ၊ ၶိူင်ႈၶူဝ်းၵမ်ႉထႅမ်ၽၢႆႇယူႇလီလႄႈ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၽၢႆႇယူႇလီၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈဝႆႉၵႃႈၶၢၼ် ၼပ်ႉထိုင်လႄႈ တိုၼ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းသိုၵ်း ၵူႈၵေႃႉၵူႈၸုမ်းၸုမ်း မီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈယူတ်းယႃ လုမ်းလႃးၽၢႆႇယူႇလီ။

• ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း ၊ ၵူၼ်းဢမ်ႇယူႇလီလႄႈ ၵူၼ်းတၢႆ (ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်ၽႂ်လႂ်လႄႈ ၸုမ်းလႂ်) တိုၼ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶဝ် ၸၢင်ႈလုမ်းလႃး တူၺ်းထိုင်ပၼ်ၶဝ်လႆႈယူႇ။ လွင်ႈၼႆႉဢမ်ႇၸႂ်ႈၵၢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း  ၼႂ်းၵၢၼ်တိုၵ်းသိုၵ်း တႃႇတုမ်ႉတိုဝ်ႉတၢင်ႇၸုမ်းၸိူဝ်းသင်ၽႂ်။

• ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လႄႈ ၶူဝ်းၶွင် ၽၢႆႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်လူၺ်ႈၼမ်ႉၸႂ်ၵူၼ်းၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈလႄႈ တိုၼ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈၺႃး လွင်ႈတိုၵ်းယိုဝ်းသႂ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁပ်ႉၵၢၼ် ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် လူၺ်ႈၼမ်ႉၸႂ်ၵူၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ် တႃႇႁႂ်ႈၶဝ်တေယူႇလွတ်ႈလႆႈ။

                        ၶေႃႈၵႂၢမ်း (15) ၶေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူဝ်ႈၽွင်းမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်း ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ  ၵမ်ႉၼမ်မၼ်းပဵၼ် လွၵ်းလၢႆးၵူႈမိူင်းမိူင်းၶဝ် တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်လႄႈ ႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ်လႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း ၸွမ်းၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႂ်တီႈၽႂ်တီႈမၼ်းၵႂႃႇယူႇ။

                        ယူႇတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်ႈသၢင်ႈၵႂႃႇၸွမ်းမိူၼ်ၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ယိူင်းဢၢၼ်းလူင် တွၼ်ႈတႃႇ မုၵ်ႉၸုမ်း Geneva Call ၶဝ်တေႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁူၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးၸွမ်းၼင်ႇ သၽႃႇဝလႄႈ ႁႂ်ႈၶဝ်မီးသုၼ်ႇသိုပ်ႇမီးဢႃႇသၢၵ်ႇမႃးလႄႈ ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်ႉၼိူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵမ်ႉပႃႇၼမ်ဝႆႉယူႇ။

• သႅင်သိုၵ်း
• www.saisengserk.com

Share:

Read More

ၶၢဝ်ႇထႆးလႄႈ ပၢၼ်ပဵၼ်ၶူးသွၼ်

                        ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ပၢၼ်ပဵၼ်မေႃသွၼ် ၶူးသွၼ်လႄႈ ထိုင်လႆႈမႃးၶိုၼ်ႈႁပ်ႉပႃး ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း ၼႆႉ. လႆႈႁပ်ႉၽၢႆႇၽူႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ထႆးလၢႆလၢႆၶွင်ႉလႄႈ ၽူႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၸုမ်းၽၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၽူႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈပႃး လၢႆလၢႆဢၢၼ်ယူႇ။  ၵၢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးလွင်ႈယဵၼ်ႉၵၼ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်ၶႆႈႁဵတ်းၶႆႈသၢင်ႈတေႉတေႉၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်းတေယူႇယဵၼ်ႉၵၼ်ႈဢမ်ႇလႆႈ။

                        ပၢၼ်ပဵၼ်ၽဝ မေႃသွၼ် ၶူးသွၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းလိူၼ်ၼမ် ဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းယေးၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉမိူၼ်ပိူၼ်ႈ. ငိုၼ်းလိူၼ်ၶူးၼႆၵေႃႈဢမ်ႇမီး လိူဝ်သေမီးငိုၼ်း ၸွႆႈၵႃႈၵိၼ်ယိမ်ႉလႄႈ ၵႃႈသပ်ႉပျႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။

• Insight into an educator's journey

                      ၼႂ်း Video ၼႆႉ ယူႇတီႈၽူႈဢဝ်ၶၢဝ်ႇထႆး TNN ၶဝ် တွင်ႈထၢမ်ႇတေႉ တေပဵၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽဝတီႈလႆႈ တႅပ်းတတ်းသဵင်ႈၸႂ်သေၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းပဵၼ်မေႃသွၼ် ၶူးသွၼ်တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၊ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇပဵၼ်သင်မိူဝ်းၼႃႈ ၊ ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ မီးၽႃႇသႃၵၢၼ်သွၼ်သင်လႄႈ ၵၢၼ်သွၼ်ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉဢီႈသင် ၊ ၶၢဝ်းယၢမ်းၸတ်းၵၢၼ်လႄႈ ထတ်းၵၢၼ် လိူဝ်သေၶၢဝ်းယၢမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းသုၼ်ႇတူဝ်သမ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈသင်ၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇပႃးၵူႈလွင်ႈလွင်ႈယူႇ။

#သႅင်သိုၵ်း

www.saisengserk.com

Share:

Read More

TCSF Workshop ၵဵင်းမႆႇ

                  မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 23 - 26/08/2022 ယူႇတီႈ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈၸၼ်ႉၵၢင်သေ လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းပၢင် Workshop ပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးလႆႈပိူင်ထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူး TCF (Teacher Competency Framwork) ၵႂႃႇတီႈ ၵဵင်းမႆႈယူႇ။ ၼႂ်းပၢင် Workshop ၼၼ်ႉ တႃႇတေပဵၼ်မႃး TCF ပိူင်ထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ်

ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ပိူင်ထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူး (TCF) ၶွင်မိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ ၊ မိူင်းထႆး ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ မိူင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၊ RISE TCF လႄႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ၵမ်ၽွင်ႈၵႂႃႇယူႇ။ 

                        ၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 23 - 26/08/2022 ၼၼ်ႉ ၽူႈၼမ်းဢွၼ်ႁဵတ်းပၢင် Workshop ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ဢၼ်ယၢမ်ႈမီးတူဝ်ထူပ်းမႃး ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ TCF မႃးၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း (20)ပီႊၼၼ်ႉသေ     ၽူႈၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ ဢွၼ်ႁဵတ်း ဢွၼ်သၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းၼႂ်းၸုမ်း ႁူမ်ႈတေမီး (19)ၵေႃႉ တီႈၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆးၵႂႃႇယူႇ။

တွၼ်ႈတႃႇတေမီးမႃး ပိူင်လၵ်းထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် (TCF) ၼႆႉ  လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း (3) ဝၼ်းသေ ထတ်းတူၺ်း လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ငဝ်းလၢႆးတီႈပိူၼ်ႈလႄႈ ငဝ်းလၢႆးတီႈႁဝ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ဝႃႈ တီႈဢၼ်ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလႄႈ တီႈႁဝ်းတေဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းမီးၽွၼ်းလီတွၼ်ႈတႃႇႁဝ်းသင်ၽွင်ႈလႄႈ တေၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈလွၵ်းလၢႆး လၢႆးလႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ   လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းပဵၼ် Group Discussion သေ ၸႅၵ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းယဝ်ႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ၶွင်မိူင်း TCF ပိူၼ်ႈသေ ၶိုၼ်းဢဝ်မႃး Compare ၵၼ်လၢႆလၢႆတီႈသေ လိူၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃး ၶေႃႈမုၼ်းမၼ်း ႁႂ်ႈမႃးပဵၼ်ပိူင်ယူင်ႉၶၢပ်ႈ (Draft) ၶွင်ၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်ပႆၢးပၺ်ႇၺႃႇႁဝ်းၶႃႈၵႂႃႇယူႇ။ 

                        ၼႂ်း TCF လၢႆလၢႆတီႈၼၼ်ႉ ၵမ်ႉၼမ်လႆႈဢွၼ်ၵၼ် လႆႈၸႂ်လႄႈ ႁၼ်လီၵမ်ႉထႅမ်ၵၼ်ဝႃႈ TCF RISE ၼႆႉ ၶႆႈငၢမ်ႇၵၼ်တၢင်းႁဝ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ  ယွၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးတေတႅမ်ႈ ယူင်ႉၶၢပ်ႈလႄႈ ပိူင်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ (MTB / MLE develop a mother tongue based multilingual education)  ၼႆႉ        ပဵၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတေႉတေႉ.  ၵွပ်ႈဝႃႈ မိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မီးတႆးမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း။ 

                         ပေႃးႁဝ်းတေႁဵတ်း TCF ၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ  1) ႁဝ်းတေႁဵတ်းတွၼ်ႈတႃႇသင်. 2) တႃႇၽႂ်တေၸႂ်ႉတိုဝ်း. 3) တႃႇတေလႆႈမႃးဢီႈသင်. 4) တွၼ်ႈတႃႇတေႃႇၸုမ်းႁဝ်း တေႃႇၵေႃႉ  5) ငဝ်းလၢႆးပိူၼ်ႈလႄႈ ငဝ်းလၢႆးႁဝ်း. ၸိူဝ်းၼႆႉတေလႆႈပွင်ႇၸႂ်လႄႈ ႁူႉထိုင်ၵၼ်ယဝ်ႉ ၸၢင်ႇၶဵင်တႅမ်ႈၼႆႉလီသေပိူၼ်ႈ။ ပေႃးမႃးတူၺ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း (3) ဝၼ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၶဝ် လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၸၼ်လႆႈမႃး ပိူင်ၵျၢမ်းမၼ်းၵႂႃႇဝႆႉၵမ်ၽွင်ႈယူႇ။ ၼႂ်းပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်

လႆႈဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ၵႂႃႇ သၢင်ႉလၵ်းလူင်ႁဝ်းမီး (4) ႁူဝ်ၶေႃႈသေ ၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ်ဢၼ်တေလႆႈမီးလႄႈ ဢၼ်တေလႆႈလူင်ႉလႅၼ်ႇမီး (11)ႁူဝ်ၶေႃႈ ၊ ၶေႃႈၵမ်ႉၸွႆႈတႃႇႁဵတ်း ႁႂ်ႈၶူးသွၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ (24)ၶေႃႈ ၊ ၶေႃႈၼမ်းတၢင်းၶူးသွၼ် တႃႇပူၵ်းပွင်ၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်မီး (61)ၶေႃႈ ၵႂႃႇယူႇ။ တႃႇတေလႆႈမႃး သၢင်ႉလၵ်းလူင် (Domain) ၼႆႉၵူၺ်းၵေႃႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉမႃးလၢႆလၢႆတီႈ ႁႂ်ႈမၼ်းမႅၼ်ႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးႁဝ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ ၼႂ်းသၢင်ႉလၵ်းလူင် ၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် (4) ႁူဝ်ၶေႃႈၼၼ်ႉပဵၼ်

• Know my students and how they learn
• Protecting students & ensuring their well-being
• Engaging the community and ethnic identity
• Continuous learning and improvement of teaching practices

                  

    

                        ၼႂ်းသၢင်ႉလၵ်းလူင် ၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် (4) ႁူဝ်ၶေႃႈၼႆႉယဝ်ႉ သမ်ႉမီးထႅင်ႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉတႃႇၵမ်ႉၸွႆႈလႄႈ ၶေႃႈၼမ်းတၢင်း တႃႇၶူးသွၼ်ႁဝ်းၶႃႈၵူႈၵေႃႉယူႇ။

                        တႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆးႁဝ်း တေမီးၸၼ်ႉထၢၼ်မႃးၼၼ်ႉ ၶူးသွၼ်မၼ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလႄႈ တၢင်းႁူႉပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ. တွၼ်ႈတႃႇ ၶူးမၼ်းတေမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ ဝႃႈၶူးႁဝ်းတေႃႇၵေႃႉမီးၼမ်ႉၵတ်ႉသင် တေလႆႈႁူႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်သမ်ႉလူဝ်ႇလႆႈမီး မႆႉထတ်းမၼ်း ဢၼ်ၸီႉလႆႈ ဢၼ်ထတ်းလႆႈမၼ်း ၼၼ်ႉဝႆႉပဵၼ်ပိူင်ယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းၵေႃႈ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်မီး လၵ်းထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် (TCF) မိူင်းၽႂ်မၼ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။         

                        ပေႃးမီး လၵ်းထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ်ယဝ်ႉ ၼၼ်ႉ  တေၶၢတ်းလိူၵ်ႈၵူၼ်း (Recruitment) မႃးႁၢပ်ႇထမ်းၵၢၼ်ၵေႃႈငၢႆႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉၵတ်ႉၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်မီးသင်ဝႆႉ လူဝ်ႇၽိူမ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉသင်ပၼ်ၶဝ်ထႅင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်တေထတ်းႁူႉႁၼ်လႆႈၵမ်းလဵဝ် ပေႃးၼၼ် ၼမ်ႉၵတ်ႉၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉလႄႈ တႃႇတေမႃးပဵၼ်ၶူးသွၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ မၼ်းမီးသင်ဝႆႉလႄႈ ႁူႉသင်ဝႆႉ (Personal Skills)  ယဝ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၽိူမ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉမၼ်းပၼ်သင်ထႅင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ  ထတ်းႁူႉႁၼ်လႆႈၵမ်းလဵဝ်ယူႇ။
                        ထိုင်မႃးၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 05-07/02/2024 လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်းမႃး ထတ်းထွၼ်တူၺ်းၶိုၼ်း ပိူင်ၵျၢမ်း

Draft TCF ႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်လႆႈတႅမ်ႈမႃးၼႂ်းပီႊ 2022 ပွၵ်ႈ ၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵၼ်ၶိုၼ်းယူႇ။ ၼႂ်းပွၵ်ႈၵမ်း (2) ၼႆႉႁဝ်း ၶႃႈၶဝ် လႆႈဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းထႅင်ႈ TCF လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ထႅင်ႈယူႇ မိူဝ်ႈပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉတေႉ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်လႄႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ပဵၼ် လၵ်းထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် TCF (Teacher Competency Framwork) ၼႆသေတႃႉ ပွၵ်ႈၵမ်းသွင်မႃးၼႆႉသမ်ႉ   လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂႃႇပဵၼ် ပိူင်ထၢၼ်ထတ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် TCSF (Teacher Competency Standard Framwork) ၼႆၵၼ်ၵႂႃႇယူႇ။ 

                        ၼႂ်းပၢင် Workshop TCS ပွၵ်ႈၵမ်း (2)ၼႆႉ  ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်လႆႈဢွၼ်ၵၼ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းထႅင်ႈ  ပိူင်ထၢၼ်ထတ်းသၢင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ်ထႅင်ႈလၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်းပႃးထႅင်ႈမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ  မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်း Zambai ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ SEA _TCSF ၊ MIE _ TCSF ၊Philippine TCSF လႄႈ 21st Century Competencies and student Out comes of Singapore ၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇပႃးထႅင်ႈမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ မိူဝ်ႈပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ တီႈလႆႈတူၵ်းလူင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး သၢင်ႉလၵ်း (4)ႁူဝ်ၶေႃႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးထတ်းတူၺ်းလႄႈ ၽိူမ်ႉၵႂႃႇပႃးထႅင်ႈပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ ၼႂ်း (4) ႁူဝ်ၶေႃႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၽိူမ်ႉမႃးထႅင်ႈပဵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်တူဝ်ၸႂ်သိူဝ်းသႃႇ (Well-being for teachers and students) တွၼ်ႈတႃႇၶူးသွၼ်လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်း ဢိၵ်ႇပႃး ၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၶူးလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်ႈပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။

• Know my students and how they learn
• Protecting students & ensuring their well-being
• Engaging the community and ethnic identity
• Continuous learning and improvement of teaching practices
• Well-being for teachers and students

                        ပိူင်ထၢၼ်ႈထတ်းသၢင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် (TCSF) ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မၼ်းၵူၺ်းပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇထတ်း ၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် ၽူႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇထၢမ်းၵၢၼ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ တေလႆႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်ပိူင်ထၢၼ်ထတ်းသၢင်ႈပႃးၼမ်ႉၵတ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈ ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၶဝ်ပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ ပေႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ပိူင်ထၢၼ်ထတ်းသၢင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ်တီႈမိူင်း Filand လႄႈ USA ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၼိုင်ႈၶႅၼ်းၶႅမ်ႉလိူဝ်သေၵူႈမိူင်းမိူင်းထႅင်ႈယူႇ။ 

                    မိူၼ်ၼင်ႇ ပိူင်ထၢၼ်ထတ်းသၢင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၶူးသွၼ် (TCSF _ Filand ) ၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းတေၸႅၵ်ႈဝႆႉ ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းၼမ်ဝႆႉယူႇ။ TCSF For KG , TCSF For Primary Teacher , TCSF For Secondary Teacher , TCSF For High School and TCSF For University Teachers ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွႆႈယွႆႈယဵမ်းယဵမ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ  လိူဝ်သေၼၼ်ႉယဝ်ႉ တေမီးထႅင်ႈလၢႆလၢႆလွင်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်တမ်းၸၼ်ႉထၢၼ်ၶူးသွၼ်ၶဝ်ပႃးထႅင်ႈယူႇ. ၵူၺ်းၼႃႇ ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်ၵေႃႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်တၢင်းႁူႉ လၢႆလၢႆၵူၺ်း တေဢဝ်မႃးၸႂ်ႉၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇပႆႇမႅၼ်ႈဢွင်ႈတီႈလႄႈ ငဝ်းလၢႆးႁဝ်းပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်ပဵၼ်မေႃသွၼ် ၶူးသွၼ် မိူင်းၸိုင်ႈတႆး ၼႆႉပေႃး ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၸႂ်တေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ ႁဵတ်းမေႃသွၼ် ႁဵတ်းၶူးသွၼ်ဢမ်ႇလႆႈ။ 

                    ၶူးသွၼ်မိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၸပ်းထွင်း ၊ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းလိူၼ်ၼမ် ၊ ဢမ်ႇလဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်းလႆႈတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ ၊ ဢမ်ႇမီးလူတ်ႉမီးၵႃး ၊ ဢမ်ႇမီးႁိူၼ်းမီးယေးတႅင်ႉယႂ်ႇတႅင်ႉလူင် မိူၼ်ၽူႈပွင်ဝၢၼ်မိူင်းၶဝ်. ပေႃးတေတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်း မေႃသွၼ်ၶူးသွၼ် ၶဝ်ၼႆႉ တေလႆႈဝူၼ်ႉလီလီ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ  ၶဝ်တေဢမ်ႇမီး ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁႃလဵင်ႉလုၵ်ႈလၢင်းမႄးလႆႈလီလႄႈ ႁႃၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႇမီးသင်တေႉတေႉ။

• သႅင်သိုၵ်း
• www.saisengserk.com

Share:

Read More