လႆႈၸုမ်ႈ (ပွႆႉ) မႃးႄလႈ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉၵူၼ်းမီးပိၺ်ႇၺႃႇႁႃး ?

           ေပႃးမႃးတူၺ်း ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ  ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ ( Graduation ) ၼႆႉလႆႈဝႃႈ ၼမ်မႃးေတႉေတႉ ၊ မူိၼ်ၼင် မူိင်းေၶၼတၢၼ်ႇ ( Canada ) ၵူၼ်းမူိင်းၶဝ် ၼုိင်ႈၶိုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းလႆႈၸုမ် လၢႆလၢႆ။ ေပႃးမႃးတူၺ်း မူိင်းႁူမ်ႈတုမ်မူိင်းမၢၼ်ႈ ႁဝ်းၼႆႉၶႃႈလူး ႁႃႈပုၼ်ႈ ၼႆႉေတမီးၼုိင်ႈပုၼ်ႈၵူၺ်း ၊ ၼ်ႂးၼုိင်ႈပုၼ်ႈၼႆႉ ၽ်ႂၽ်ႂေၵႃႈၶႆႈယဝ်ႉ သင်လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃး ဢွၼ်ၵၼ်ထၢင်ႇယ်ႂႇေတႉေတႉဝႃႈဝႃႈ။ ေပႃးမႃးတူၺ်းၼ်ႂးမူိင်းတႆးႁဝ်း ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး ႁဝ်းေတမီး ႁႃႈလၢၼ်ႉပၢႆ ၼ်ႂးႁႃႈလၢၼ်ႉပၢႆၼႆႉ  ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉ ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ ေတမီးၸမ်ၸမ် ၼုိင်ႈလၢၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၼ်ႂးၼုိင်ႈလၢၼ်ႉပၢႆၼႆႉ  ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ထၢင်ႇယ်ႂႇတူဝ်ၶဝ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ေၵႃႈ ႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမီး ပိၺ်ႇၺႃႇ ၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိုၵ်ႉ။ ေပႃးမႃးတူၺ်း ၼ်ႂးမူိင်းတႆးႁဝ်း ၵူၼ်းဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်း ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈေၵႃႈမီးၼမ်ေတႉ ၵူၺ်းၼႃႇ ၼ်ႂးၼၼ်ႉ ၶီႈယႃႈ ၶီႈလဝ်ႈ ေၵႃႈပႃးၵူၼ်းလႆႈပွႆႉ လႆႈၸုမ်ႈ မူိၼ်ၵၼ်ယူႇ ။ ပဵၼ်ၸူိင်ႉႁိုဝ် မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ေၵႃႈ ၶႆႈယဝ်ႉ ၽ်ႂၶႆႈလႆႈပွႆႉ ၶႆႈလႆႈလၢႆၸုမ်ႈမႃးေၵႃႈလီ ၊ ေပႃးဢမ်ႇ မီးတၢင်းႁူႉ ( Knowledge ) သင်ေၵႃႈဢမ်ႇပွင်ႇလွင်ႈသင်။
             ၵွပ်ႈၼႆ ၶႃႈၶႆႈယွၼ်းထၢင်ႇ ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈၶဝ် ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉ ၶဝ်မႃးဝႃႈ သင်သူၶဝ် လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ မႃးယဝ်ႉႄလႈ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉသူၶဝ်ဝႃႈ ၵူၼ်းမီးပိၺ်ႇၺႃႇႁႃး ? သင်လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃးယဝ်ႉၼႆၸုိင်ႈ
ဢၼ်ေတလႆႈမီးၼႆႉ ပဵၼ်  1.   ၼပ်ႉၵတ်ႉ ( Ability ) ၊ 2.   တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ ( Knowledge ) ၊ 3.   ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇ ( Education ) ၊ 4.   ေပႉဢဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ ( Work ) ႄလႈ 5.   ၼမ်ႉၸ်ႂၶႆႉဢွၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဝၢၼ်ႈမူိင်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ( Duty )    တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၶႃႈၼႆႉေတႉ  (5) ေၶႃႈ ၼႆႉ လွင်ႈယ်ႂႇ လမ်လွင်ႈ လူိဝ်ေသပိူၼ်ႈ။ ေပႃးမႃးတူၺ်းၼ်ႂးမူိင်းတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ၼ်ႂးမူိင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ  လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃးယဝ်ႉ  ဢမ်ႇမီး ၼပ်ႉၵတ်ႉ သင်ေၵႃႈမီးတၢင်းၼမ် ၊ မၢင်ေၵႃႉသမ်ႉလႆႈၸုမ်ႈမႃး
လၢႆလၢႆဢၼ်  တၢင်းႁူႉ တၢင်းေမႃ ၊ ဢမ်ႇမီးပိၺ်ႇၺႃႇသင် ၊ မၢင်ေၵႃႉသမ်ႉ ပၢႆလႆႈၸုမ်ႈၶူးလူင် ၸုမ်ႈၶူးလူင်ၼွၵ်ႈမူိင်းထႅင်ႈေၵႃႈ ေပႃးတူၺ်းၼမ်ႉၸ်ႂမၼ်းသမ်ႉ ထၢင်ႇလဵၵ်ႉ ၸူိဝ်ႉၶိူဝ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇေသ ထၢင်ႇယ်ႂႇ ၶိူဝ်းပိူၼ်ႈေသ တႃႇေတမႃး ႁၵ်ႉဝၢၼ်ႈ ႁၵ်ႉမူိင်း ႄလႈ ၼမ်ႉၸ်ႂ ၶႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းေၵႃႈဢမ်ႇမီး ၊  ေပႃးပၼ်ၵၢၼ်သမ်ႉ ဢမ်ႇေပႉ ႁဵတ်းဢမ်ႇပဵၼ်ေသ သမ်ႉထၢင်ႇယ်ႂႇတူဝ်ပူၼ်ႉတီႈ။  လိုၼ်းသုတ်း မၢင်ေၵႃႉ ၼုိင်ႈႁၢႆႉ သူပ်းေတလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢွၼ်ႇၸၼ်ႉသိပ်း ေပႃးမႃးတူၺ်း ၼ်ႂးတူဝ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႉဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉ ႁႃႈႁူဝ်ေၶႃႈၼၼ်ႉ လီေသးလၢႆၼႃႇ ၊ လႆႈပွႆႉ လႆႈၸုမ်ႈမႃးလၢႆလၢႆၵူၺ်း။ ႁဵတ်းသင်ၶဝ်သမ်ႉဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူႉ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၸူိဝ်းၼႆႉ ႁႃႈႁူဝ်ေၶႃႈၼႆႉလႃႇၼႆၸုိင် ၵွပ်ႈၼ်ႂးၶၢဝ်းယၢမ်းၶဝ် ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ႁူႉၵုမ်ႇေလႇ ႁူႉၵုမ်ႇေၵျႃႇၵူၺ်း ၵၢၼ်ႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်ဢၢၼ်လိၵ်ႈဢၢၼ်လၢႆးဢမ်ႇမီး ေပႃးေတၸမ်ၸမ် တွပ်ႇလိၵ်ႈမႃးသမ်ႉ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ ၸူဝ်ႉသီႇ ( Tution ) ေသဢွင်ႇၶိုၼ်ႈလႆႈပွႆႉ လႆႈၸုမ်ႈ မႃးလၢႆလၢႆ။ ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ ၼုိင်ႈေၵႃႉၼႆႉ ေပႃးဢမ်ႇမီး ၼ်ႂးႁႃႈႁူဝ်ေၶႃႈၼႆႉ ၶႃႈေတႉႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃးေၵႃႈ ဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈသင်။

                ေပႃးတူၺ်းၼ်ႂးမူိင်းတႆး ၼုိင်ႈပီ ၼုိင်ႈပီ ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉ လႆႈၸုမ်ႈၼႆႉ  မီးႁူဝ်ႁဵင် ၊ မီး
ႁူဝ်ပၵ်ႇမၼ်း ၵူၺ်းဢၼ်ၸ်ႂႉလႆႈေတႉေတႉ ဢမ်ႇ
ေပႃးမီး။ ေၶႃႈထီႉၼုိင်ႈ 
    ၼပ်ႉၵတ်ႉ ( Ability ) ၼႆႉပဵၼ်သင် ? ၼမ်ႉၵတ်ႉဢၼ်
ဝႃႈၼႆႉ ေတလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်မၢၵ်ႇတႃ ၵူၼ်းၼိုင်ႈ
ေၵႃႉၼႆေၵႃႈဝႃႈလႆႈ ၊ ေပႃးႁဵတ်းၵၢၼ်မႃး ေပႃးလႆႈ
ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မႃး ၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ
ေၵႃႈ မၼ်းလွင်ႈယ်ႂႇေတႉေတႉ ၊ ၵူၼ်းၵူႈေၵႃႉ လွတ်ႈဢမ်ႇလႆႈ သင်ပဵၼ်ၽူႈၸၢႆး ေပႃးမီးၼႃႈႁိူၼ်းမႃး ေတလႆႈပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းၼႃႈႁိူၼ်းတႃေယး ၊ ေပႃးၵုမ်ႇၵိၼ်လဝ်ႈ ၵိၼ်ယႃႈ ေသၵုမ်ႇၽိတ်းႄမး ထႃႉႄမး ၵၢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၼႃႈႁူိၼ်းေၵႃႈႈ ဢမ်ႇမီး ေပႃးႁဵၼ်းၵၢၼ် သင်မႃးေၵႃႈ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ႄလႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယ်ႂႇ ၊ လွင်ႈ
ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးေၵႃႈတူၵ်း ၊ လွင်ႈၼပ်ႉထုိင်ၵၼ်ေၵႃႈဢမ်ႇမီး ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးၼပ်ႉၵတ်ႉႄလႈ ၼႃႈႁူိၼ်း ၊ တူဝ်
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယဝ်ႉတီႈ ဢၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸူိဝ်းၼႆႉ တုိၼ်းဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယ်ႂႇလႃးလႃး။ ၵွပ်ႈၼႆ ေတႁဵတ်းၵၢၼ်သင် ေတပူၵ်းပွင်သင် ေတပဵၼ်သင်ဢၼ်ဝႃႈၸူိဝ်းၼၼ်ႉ ေၵႃႈယူႇတီႈ ၼပ်ႉ
ၵတ်ႉတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလၢႆလၢႆ။ ၵူၼ်းၼ်ႂးမူိင်းတႆး ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၼ်ႂးမူိင်းမၢၼ်ႈ ၸူိဝ်းဢၼ်လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ မႃးၸူိဝ်းၼၼ်ႉ ႁၢမ်ႉၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးၼပ်ႉၵတ်ႉသင် ( ဢမ်ႇလႆႈဝႃႈၵူႈေၵႃႉ ) တူၺ်း ဢၼ်ၼၼ်ႉတွပ်ႇဢၼ်ၼၼ်ႉ  ၶိုၼ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ  လိုၼ်းသုတ်းေပႃးမီးငိုၼ်းေၵႃႈ သမ်ႉဢွင်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉေသ ၊ ၼပ်ႉၵတ်ႉ ၵူၼ်းႁဝ်းေတႉေတႉၼႆႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ လိုၼ်းသုတ်းမႃး တူဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဝ်းေၵႃႈ ၶႆႈဢဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်း ၶီႈၶၢႆႉၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ေတႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ေၵႃႈ ဢမ်ႇၶႆႈၸ်ႂႉၼပ်ႉၵတ်ႉ
တူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ ၶႆႈၸူဝ်းငႆႈ ၶႆႈႁဵတ်းလၢႆးငႆႈ ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း လိုၼ်းသုတ်းမႃး ဢဝ်ပႃးၸပ်း ဢၵျၢင်ႉ ၵႂႃႇ  ၼ်ႂးတူဝ်ပႅတ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈ ဢမ်ႇမီးၼပ်ႉၵတ်ႉၵႂႃႇ။
         ေၶႃႈထီႉသွင် တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ ( Knowledge )  ၼႆႉပဵၼ်ၸူိဝ်ႉႁိုဝ် ?  ေပႃးလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ  မႃးယဝ်ႉၼႆႉၸုိင်ႈ ႁူႉတူဝ်ၽ်ႂမၼ်းၵူႈေၵႃႉယဝ်ႉဝႃႈ ေတလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ႄလႈ ႁႃၵၢၼ် တႃႇႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ ႄလႈ တႃႇေတမီးငိုၼ်း မီးၶမ်း ၼႃႈႁိူၼ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ေပႃးဢွၼ်ၵၼ် လႆႈၸုမ်ႈမႃး လႆႈပွႆႉ  မႃးယဝ်ႉေၵႃႈ ႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ  ႁၢမ်ႉၼမ် ယၢပ်ႇၸ်ႂတွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵူၼ်းလႆႈပွႆႉၶဝ်သမ်ႉေတ
ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈလႆႈေၵႃႈလီယဝ်ႉ တီႈ ၶွမ်ႇပၼ်ႇၼီႇ ( Company )  ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် တၢမ်းဝႆႉပိူင်  ဝႃႈ  သင်ၶႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်ႁဝ်း တီႈေဢႇသုတ်း ေတလႆႈမီးၵၢၼ်တူဝ်ထူပ်း သွင်ပီ ၼုိင်ႈပီ ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်း ၼႆႉသူၶဝ်ေတယၢမ်ႈႁၼ်ယူႇ။ ၵွပ်ႈသင်ၶဝ်တဵမ်ႈဝႃႈၼၼ်လႃ ၵွပ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇပႆႉႁၢတ်းယုမ်ႇ ၼပ်ႉၵတ်ႉ ႄလႈ တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ မၼ်း ၵွပ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈမၼ်းမီးတၢင်းႁူႉၶႃႈႁိုဝ် ဢၼ်ၶဝ်ႁူႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁူႉ  ဝႃႈ ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူႉ ၼပ်ႉၵတ်ႉ သင်ႄလႈ ၸွင်ႇမႃးႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈႁဝ်း။ ၵွပ်ႈၼႆယဝ်ႉ တၢင်းႁူႉ  တၢင်းေမႃၼႆႉ မၼ်းေၵႃႈလွင်ႈယ်ႂႇ မူိၼ်ၵၼ်။ တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃသမ်ႉလုၵ်ႉတီႈလႆႈမႃး  လုၵ်ႉမႃးတီႈ ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁဝ်း ႄလႈ ၸွမ်းတူင်ဝူင်းၵူၼ်းႁဝ်းလၢႆလၢႆ ၊ ၵွပ်ႈတၢၼ်းတၢၼ်းေသလၢႆ ဝၼ်းယဝ်ႉ
ဝၼ်း ႁဝ်းၶႃႈၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇေမႃဢဝ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်တီႈလႆႈ ႄလႈ ၸွင်ႇဢမ်ႇမီး တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ သင်။ ပိူၼ်ႈထၢမ်ႇသင်ေၵႃႈဢမ်ႇႁူႉ ၊ ေတဝႃႈ ၸ်ႂႉဢွၼ်ႁူဝ်ဝၢၼ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်မူိင်းေၵႃႈ ဢမ်ႇမီးေမႃ ၊ ေပႃးၸ်ႂႉႁဵတ်းၼၼ်ႉေၵႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ် ေပႃးၸ်ႂႉၵႂႃႇတၢင်းလ်ႂေၵႃႈ ဢမ်ႇေမႃၵႂႃႇ လွင်ႈႁူႉ ေမႃ မၼ်းေၵႃႈ ဢမ်ႇမီးသင်ၼႆေၵႃႈ ၵူၼ်းေၵႃႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၸ်ႂႉတီႈလ်ႂေၵႃႈဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ လိုၼ်းသုတ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၸွမ်း လင်ပိူၼ်ႈေၵႃႈ မၼ်းတုိၼ်းေတပဵၼ်ၵူၼ်းပၼ် လွင်ႈယၢပ်ႇပိူၼ်ႈယူႇ။

 ေၶႃႈထီႉသၢမ် -  ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇ ( Education ) ၼႆႉေၵႃႈလႆႈဝႃႈလွင်ႈယ်ႂႇေတႉေတႉ ၊  ၵူၼ်းတႆး ႁဝ်းႁၢမ်ႉၼမ် ေပႃးလႆႈပွႆႉ လႆႈၸုမ်ႈမႃး ယႃႇေပ ၼႅင်ႈဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းမီး တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃႈ မီးပိၺ်ႇ ၺႃႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉပဵၼ်
သင်လႃႇ ၽ်ႂၽ်ႂေၵႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇ ၼႆႉလွင်ႈယ်ႂႇၼႃႇ လမ်လွင်ႈၼႃႇ ၊ ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ် ဢမ်ႇႁူႉဢမ်ႇလႆႈ ။ ပိၺ်ႇၺႃႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇ
တုိဝ်ႉလႆႈ ဢမ်ႇယိပ်းလႆႈ မိူၼ်ငိုၼ်း မိူၼ်ၶမ်း ၊ ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇၼႆႉ  ဢမ်ႇတူၺ်းၼႃႈလဵၵ်ႉၼႃႈယ်ႂႇ ၽွၼ်း လီမၼ်းမိူၼ် ၼမ်ႉဢွၼ်ၵတ်းၵတ်းသ်ႂသ်ႂဝႆႉ။ လိူဝ်ဝႃႈပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇၼႆႉ ယိပ်းဢမ်ႇလႆႈ တုိဝ်းဢမ်ႇလႆႈ ၼႆေသတႃႉေၵႃႈ တႃႇၵူၼ်းႁဝ်း တႃႇမုၵ်ႉၸုမ်း တႃႇၼႃႈႁိူၼ်း ဝၢၼ်းမူိင်း ႁဝ်းၶိုၼ်ႈယ်ႂႇ ေတႉ မၼ်း ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢင်ႈ မၼ်းယဝ်ႉ ၊ မူိင်းၼုိင်ႈမူိင်း ေပႃးဢမ်ႇမီး ႁူင်းႁဵၼ်း ေပႃးဢမ်ႇမီးပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇ မူိင်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယ်ႂႇ ၊ ၼူိဝ်ၵမ်ႇၾႃႇ လူင်ၼႆႉ ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းလိူဝ်ေသပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်  မူိင်းၽီလၢၼ်ႇ ( Finland ) လၢႆးသွၼ် လိၵ်ႈမူိင်း

ၶဝ်ၼႆႉ လၢၵ်ႇလၢႆး ေတႉေတႉ ၊ မူိင်းၶဝ်ၼႆႉ ၼ်ႂး  ႁူင်းႁဵၼ်းၶဝ်ၼႆႉ သွၼ်ၸွမ်းဝၼ်းလ်ႂ ဝၼ်းမၼ်း ၵူၺ်း ၊ ၵၢၼ်ႁူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ  ( Home work ) မူိင်းၶဝ်ဢမ်ႇၸ်ႂႉ ၼ်ႂးၶၢဝ်းယၢမ်း ၼုိင်ႈ  ဝၼ်းၼႆႉ  ၶၢဝ်းသွၼ်လိၵ်ႈ  2ၸူဝ်ႈမူင်းၵူၺ်း ၊ လိူဝ်ေသၼၼ်ႉ သွၼ်ႁ်ႂႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႁႃ ဢဝ် တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ ၸွမ်းတူင်ႇဝူင်းဢၼ်ၶဝ်ယူႇ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဢဝ်ၵူၺ်း ၊ ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမႃးယဝ်ႉ ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ  ထုိင်ၵၢင်ၶမ်ႈမႃး တူၺ်းလိၵ်ႈ ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈၼႆႉေၵႃႈ တီႈၼမ်သုတ်းမၼ်း ၼုိင်ႈ ၸူဝ်ႈမူင်းေၵႃႈဢမ်ႇမီး ၊ ၵူၺ်းၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်ၼႆႉ  ၽႃႇသႃႇ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၼႆႉ တီႈႄဢႇသုတ်းမၼ်း လၢတ်ႈလႆႈ သွင်ၽႃႇသႃႇ။ ေပႃးမႃးတူၺ်း ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ မူိင်းတႆႈႁဝ်းၼႆႉ  ယႃႇဝႃႈေတေမႃ
လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢင်းၵိတ်ႉ ( English  )  လႃႇ ေတႃႇၼင်ႇပိုၼ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်တႆး လုၵ်ႉတီႈလ်ႂ မႃး ႁဵတ်းႁိုဝ်ႄလႈ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈတႆး ၵမ်ႉဢမ်ႇႁူႉ  ၊  ေပႃးမႃးတူၺ်းပိုၼ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵမ်ႉဢမ်ႇႁူႉ ႄလႈ  လွင်ႈပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇ ႁဝ်းေတၵႂႃႇၼႃႈ ၶိုၼ်ႈသုင်ၼႆႉဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ဢၼ်ၶႃႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁၼ်မႃး ပၢႆးပိၺ်ႇ ၺႃႇၼႆႉပဵၼ်သင်လႃႇၼႆ ပၢႆးပိၺ်ႇၺႃႇၼႆႉပဵၼ် ၵၢၼ်ေမႃတိင်ေမႃမုိဝ်း ၊ ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၊ ေမႃပွင်ႇၸ်ႂ ေမႃ  ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၊ ေမႃၶဝ်ႈဢွၵ်ႇပိူၼ်ႈ ေမႃႁဵတ်းေမႃႁႃ ၊ ေမႃၼပ်ႉထုိင်ပိူၼ်ႈ ၊ ေမႃပူၵ်းပွင် ၊ ေမႃၽႅၼႅ ၸတ်း ထတ်း ႄမး ၸႃႉၵႂႃႇၸူိဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
           ေၶႃႈထီႉသီႇ ေပႉဢဝ်ၵၢၼ်လႆႈလီ ( Working )  ေပႃးမႃးတူၺ်း ၵူၼ်းဢၼ်လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ  ၼ်ႂးမူိင်းမၢၼ်ႈမႃးၼႆႉ ၶဝ်ေတဢမ်ႇေပႃးေပႉၵၢၼ်ငၢၼ်းသင်လႆႈေတႉေတႉ ၊ ၸ်ႂႉႁဵတ်းၵၢၼ် သင်ေၵႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ် ပၼ်ၵၢၼ်ၵႂႃႇေၵႃႈ လူႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈထုိင်တီႈ ။ ၵွပ်ႈသင်လႃႇ ၵွပ်ႈဝႃႈ မူိဝ်ႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်သင် ၵၢၼ်တႃႇေတဢွၼ်ႁူဝ် လၢႆးဢွၼ်ၼမ်းၼႃႈ ေၵႃႈၶူးၶဝ်ဢမ်ႇသွၼ်ပၼ် ဢမ်ႇပၼ် ႁႅင်းမႃး ႄလႈ ထုိင်တီႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ေၵႃႈ ဢမ်ႇေပႉၵၢၼ်ႄလႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ေၵႃႈလူႉ  ၵွႆၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း ၊ ႁဵတ်းၵႂႃႇႁဵတ်းမႃး ေၵႃႉဢၼ်ၶႆႈပၼ်ၵၢၼ်ေၵႃႈ ဢမ်ႇႁၢတ်းပၼ်ယဝ်ႉ ၶႆႈဢဝ် ၵူဝ် ၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ေပႃးမႃးတူၺ်း မုၵ်ႉၸုမ်း ၼုိင်ႈဢၼ်ၼႆႉ  ႁဵတ်းသင်ႄလႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယ်ႂႇၼႆ ၵွပ်ႈဝႃႈ ေပႃး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၊ ႁူဝ်ၼႃႈ ပၼ်ၵၢၼ် ဢမ်ႇေပႉၵၢၼ် ၵၢၼ်ဢမ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈ လႆႈႄလႈ ဢဝ်လူႉ  ။ တႃႇ ေတပဵၼ်ၵူၼ်းေပႉၵၢၼ်ၼႆႉ ေတလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်လႃႇ ??? ေပႃးလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈေၵႃႈ လူဝ်ႇမီးၸ်ႂ ၶႆႈဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်း လူဝ်ႇမီးၸ်ႂ ၶႆႈႁဵတ်း ၶႆႈသၢင်ႈ လူဝ်ႇမီး ၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ် ၶၢဝ်းၼႃႈ ဢၼ်ဢမ်ႇပွင်ႇၸ်ႂ ေတ လႆႈၵႂႃႇႁႃထၢမ်ႇ ၽူႈယ်ႂႇႁဝ်း ၵူၼ်းလူင်ႁဝ်း ၶူးႁဝ်း ဢူၺ်းေၵႃႉႁဝ်း ၸူိဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉ တၢင်းေမႃၼၼ်ႉ။  ၵူၺ်းပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဝ်းသမ်ႉ ဢဝ်မၼႃႉ ပဵၼ်ယ်ႂႇႄလႈ ဢမ်ႇေပႃးၶႆႈထၢမ်ႇပိူၼ်ႈ  ဢမ်ႇေပႃးၶႆႈၶဝ်ႈႁႃပိူၼ်ႈ ႁဵတ်းမိူၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်း မီးတၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ ြသႃႇယူႇေသႇေသႇ ႄလႈ ၵၢၼ်  ႁဝ်းေၵႃႈတူၵ်း မုၵ်ႉၸုမ်းေၵႃႈတူၵ်း လိုၼ်းသုတ်းမႃး ၸၢတ်ႈပၢၼ်တူဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ေၵႃႈလႆႈတူၵ်းသုတ်း ၵႂႃႇ။
          ေၶႃႈထီႉႁႃႈ ၼမ်ႉၸ်ႂၶႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဝၢၼ်ႈမူိင်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ( Duty ) ၼႆႉေၵႃႈ လႆႈဝႃႈ လွင်ႈ ယ်ႂႇေတႉေတႉ ၊ ႁူႉလိၵ်ႈ ႁူႉလၢႆး မီးပိၺ်ႇၺႃႇ တိမ်လီယဝ်ႉ ေပႃးဢမ်ႇေမႃၶိုၼ်းဝၢႆႇ တူၺ်းၸူိဝ်ႉၶိူဝ်း  ၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႁဝ်းေၵႃႈ တႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်ႈယ်ႂႇ ေသတႃႉ တႃႇၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ႄလႈ ပီႈၼွင်ႉ  ၸူိဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းေတႉ ေတတူၵ်းၵႂႃႇၵူႈဝၼ်းဝၼ်း ၊  ၼမ်ႉၸ်ႂ ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ ၼ်ႂးမူိင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ
ၶဝ်ႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ သင်လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃးယဝ်ႉ တႃႇေတမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႄလႈ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ   ၵၢၼ်မူိင်း ေသယူႇၼ်ႂးထိူၼ်ႇ ၼႆႉၸၼ်ႉတဵမ်ႇၼႃႇဝႃႇ ၊ ၼႆႉပဵၼ်ေၶႃႈၵႂၢမ်း ဢူၺ်းေၵႃႉၶႃႈ ၵႆႉၵႆႉလၢတ်ႈ တီႈၶႃႈ ယူႇေသေသ။ ေပႃးမႃးတူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁဝ်းၼမ်ႉၸ်ႂ ၶႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇေပႃးမီး ေပႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၸ်ႂ ၶႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႄလႈ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမူိင်း ႁဝ်းေတႉ ၶႃႈၶႆႈလၢတ်ႈထုိင်ဝႃႈ ပဵၼ်  ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉ မႃးၶႃႈႁိုဝ်ေၵႃႈ ၶႆႈယဝ်ႉ ၵဝ်ၶႃႈေတႉ တုိၼ်းဢမ်ႇထၢင်ႇယ်ႂႇေသဢိတ်း ၊ ၵွပ်ႈ
မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းလိုမ်း ၵုင်ႇမုင်ႇ ၼင်လိၼ် ႄမႈမူိင်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၸ်ႂတႆးၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၸ်ႂ ၸ်ႂသုၵ်ႉ ၸ်ႂၸႃႉ ၶႆႈယူႇေၵျႃႇေၵျႃႇ ၵူႈၶၢဝ်း ၊ ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူႉ တၢင်းေမႃ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ႄလႈ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ ၵၢၼ်မူိင်းၼုိင်ႈဝႆႉၵႆၵႆ ၊  ၼမ်ႉၸ်ႂ ၵူၼ်းႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈလ်ႂမႃး လုၵ်ႉတီႈ ၵူၼ်း    
ၶဝ်ႈၸ်ႂလိၵ်ႈ လူလိၵ်ႈမႃးလၢႆလၢႆၼႆ ၶႃႈေတႉ ႁၼ်ထုိင်ၸူိင်ႉၼႆ။ လႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃးယဝ်ႉ ေပႃးေမႃႁူႉ ၵုင်ႇမုင်ႇ ၼင်လိၼ်မူိင်းႁဝ်းယူႇၼႆေတႉ လႆႈဝႃႈ ၵူၼ်းေၵႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း မီးတၢင်းႁူႉ တၢင်းေမႃ 
ပဵၼ်ၵူၼ်းေမႃႁူႉ ၵုင်ႇမုင်ႇ ဝၢၼ်ႈမူိင်းယူႇၼႆေတႉ လႆႈဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း မၼ်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမႃး သွၼ်လိၵ်ႈ မႃးၸူိဝ်းၼႆႉ ေတလႆႈဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇသုမ်း ၶၢဝ်းယၢမ်း။
               ၵွပ်ႈၼႆႄလႈ ၶႃႈေတႉႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ ၵူၼ်းလႆႈၸုမ်ႈ လႆႈပွႆႉမႃးၼႆႉ သင်ဢမ်ႇၽွၼ်းလီ ႁႃႈ
ႁူဝ်ေၶႃႈၼႆႉ  လႆႈၸုမ်ႈ ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမႃး ေၵႃႈၶႃႈေတႉႁၼ်ထုိင်ဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈလႆႈတီႈ ပိူင်ၵူၼ်း သင်ၶႃႈႁဝ်းလႆႈတဵမ်ႈၽိတ်း လၢတ်ႈၽိတ်း ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸ်ႂသူၸဝ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈၸ်ႂ လၢႆးတၢင်းဝူၼ်ႉၶႃႈ တၢင်းႁၼ်ထုိင်ၶႃႈၼႆေၵႃႈ  ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထုိင်မႃးတီႈၶႃႈလႆႈယူႇၶႃႈ ငိၼ်းၸူမ်းၼမ်ၼမ်ၶႃႈ မ်ႂႇသုင်ၶႃႈ။


သႅင်သုိၵ်း
( Tai Strategy @ Tai Management )
ShanStateDefenceArmy

Share: