ၵၢၼ်ပဵၼ်ၶူးသွၼ်ၼႆႉ မေႃလိၵ်ႈတႆး ၊ လႆႈၸုမ်ႈၶူးပွႆႉလူင်မႃး ၊ မေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၽႃႇသႃလၢႆ ၽႃႇသႃႇ ၊ မေႃႁူႈလိၵ်ႈလၢႆးလၢႆလၢႆၶိူဝ်းၵူၺ်းၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇယဝ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ တေၶဝ်ႈမႃးပဵၼ်ၶူးသွၼ်လႄႈ ႁူႉပွင်ႇၸႂ် လွၵ်ႈလၢႆးသွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈၶိုၼ်ႈပၢင်သွၼ် ပၢင်ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉ (Teacher Training) လႄႈ ႁူႉလွင်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလီလီၵွၼ်ႇ ၸၢင်ႇတေယိပ်းၵုမ်းၵမ်ၸတ်းၵၢၼ်သွၼ် ႁွင်ႈႁဵၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈလီလီ။ ပေႃးမေႃသွၼ်ၸွမ်းပပ်ႉ ပေႃးမေႃသွၼ်ၸွမ်းၼႂ်းမၢင်ၸႄႈ မေႃသွၼ်ၸွမ်း ဢၼ်တၢင်းၼိူဝ်ပၼ်လူင်းမႃးၵူၺ်းတေႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈတေဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းၶူးမၼ်း ၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵၢၼ်ဝူၼ်ႉၶူင်ႈသၢင်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈတေဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃး။ လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ် သွၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵူႈမိူင်းမိူင်းပိူၼ်ႈပေႃးၵႂႃႇႁွတ်ႈထိုင် ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ယဝ်ႉ ႁဝ်းတေႉတိုၵ်ႉမီးယူႇ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 20 လႄႈ တေၶဝ်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 20 ၵေႃႈတၢင်းတိုၵ်ႉလႆႈႁၼ်မီးယူႇ။
ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပိူၼ်ႈတေဢဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပဵၼ်သူၼ်ၵၢင် (Student Center) သေသွၼ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ဢဝ်ၶူးသွၼ်မၼ်းပဵၼ်လၵ်း (Teacher Center) သေသွၼ်မဵဝ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းၼၼ်ႉ တေႉၶူးသွၼ်မၼ်းၸႂ်ႉႁဵတ်းသင်ၵေႃႈလႆႈႁဵတ်း ၶူးသွၼ်မၼ်းႁဵတ်းသင်ၵေႃႈဢမ်ႇၽိတ်း ၽႂ်လိူဝ်ၵႂၢမ်းၶူးသွၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းၽိတ်းၵူၺ်း။ ပေႃးၶူးသွၼ်မၼ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းႁွင်ႈႁဵၼ်း တေဢမ်ႇလႆႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၼမ် တေဢမ်ႇလႆႈထၢမ်ႇၼမ် ၶူးသွၼ်မၼ်းတႅမ်ႈသင်ၼိူဝ်ပႅတ်ႇပုၼ်း (White boad) ၊ ၶူးသွၼ်မၼ်းၸႂ်ႉတႅမ်ႈၸွမ်းလင်ၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းၸွမ်းတႅမ်ႈၸွမ်းၵူၺ်း။ ပေႃးသွၼ်ယဝ်ႉယဝ်ၵေႃႈ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈတေလႆႈတွပ်ႇ သင်တွပ်ႇဢမ်ႇလႆႈ ၵျိၢၵ်ႇဢလွတ်ႈဢုမ်ႇသူပ်းမႃးဢမ်ႇလႆႈ ၺႃးၵိၼ်ၶွၼ်ႉ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ႁဝ်းလႆႈၽၢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၵၼ် လိုၼ်းသုတ်း ၶၢဝ်းတၢင်း 12 ပီႊ ဢၼ်တွင်းလႆႈမၼ်းလႄႈ ဢၼ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၼႂ်း ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၽဝႁဝ်းလႆႈတေႉတေႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်မီးသင်တေႉတေႉ။
ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ သင်ႁဝ်းလႆႈၶဝ်ႈမႃးႁၢပ်ႇပဵၼ်ၶူးသွၼ်လိၵ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးႁဝ်းယဝ်ႉၼႆၸိုင်ႁဝ်းတေလႆႈႁူႉလွၵ်းလၢႆးသွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ၸွမ်းလႆႈလိၵ်ႈလီလႄႈ ႁဵၼ်းႁူႉလႆႈလီလီ ယိူင်းဢၢၼ်းထိုင် တွၼ်ႈတႃႇၶူးမၼ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်သွၼ်လိၵ်ႈပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႆႈလီလီလႄႈ ႁႂ်ႈႁူႉလွၵ်းလၢႆးမၼ်း ဢိၵ်ႇပႃးႁႂ်ႈမီးပႃးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (Self Confidence) ၶိုၼ်ႈမႃးလႆႈၼမ်ၼမ်ၼႆႉ တေမႃးၵပ်းသိုပ်ႇ ၼႄပၼ် လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်သွၼ်လိၵ်ႈပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဝီႇဢႄႇၶေႇထီႇ (VARK) ၵႂႃႇယူႇ။
- ႁဵၼ်းႁူႉ ႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလီ (Visual)
- ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ် တၢင်းၵၢၼ်ငိၼ်းထွမ်ႇၸႅင်ႈလီ (Auditory)
- ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ် တၢင်းပႆတူင်ႉၼိုင်လႆႈဢဝ် (Kinesthethic)
- ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ် တုမ်ႉတႅမ်ႈလႄႈ ဢၢၼ်ႇ (Tactile/Write)
လွၵ်းလၢႆးသွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်း ႁႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉလႆႈဝႆးလီၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ပိူၼ်ႈဢဝ်ၵၼ် ယွမ်းႁပ်ႉဝႃႈ လွၵ်းဝီႇဢေႇဢႃႇၶေႇ (VARK) ၼႆႉ ၸႂ်ႉလႆႈလီ တီႈသုတ်းၼႆပႃးယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတေႁဵၼ်းလႆႈလီ ႁပ်ႉႁူႉၸႅင်ႈလႅင်းလႆႈလီလႄႈ တေႁဵၼ်းႁူႉထႅင်ႈ ၽႃႇသႃမႂ်ႇမႂ်ႇထီႉသွင် (Second Language) ၼႆၸိုင် သင်ၶူးႁဝ်းၶႃႈၶဝ် ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႂ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇႁဝ်းၶႃႈၶဝ် ၸႂ်ႉလွၵ်းၼႆႉ တေၶႅမ်ႉတိူမ်းလိူဝ်ၵဝ်ႇယူႇ။
- ႁဵၼ်းႁူႉ ႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလီ (Visual)
တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတေႁဵၼ်းႁူႉ လႆႈလီလီၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေၵိုၵ်ႉၵၢင်ႉသွၼ်ၸွမ်းၼႂ်းပပ်ႉ သွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈၼမ်ၼမ် ႁႂ်ႈၶဝ်လူလိၵ်ႈၼမ်ၼမ်လႄႈ ဢၢၼ်ႇၼမ်ၼမ်ၼႆၸိုင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတေၶၢၼ်ႉလႄႈ တေဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ် လွၵ်းလၢႆးသွၼ် ႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလီ (Visual) ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းလိၵ်ႈလႄႈ တၢင်းႁၢင်ႈ မဵဝ်းဢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁၼ်လႆႈၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ မႃးသွၼ်ၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း သင်ႁဝ်းသွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႃႈမႃ (Dog) မႃၼႆႉမၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ပဵၼ်သၢတ်းႁႃႉ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင် ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်မဵဝ်းမီးသၢႆၸႂ်ႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်မဵဝ်းယူႇၼႂ်းၼမ်ႉၼႆ ႁဝ်းတေလႆႈဢဝ်ႁၢင်ႈ (Picture) ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ႁၼ်လႆႈတူဝ် တေႉမၼ်းၼၼ်ႉမႃးၼႄလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႆႉပိူၼ်ႈႁဝ်းဝႃႈ သွၼ်လိၵ်ႈ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈလႄႈ ႁၢင်ႈမဵဝ်းဢၼ်ႁၼ်လႆႈ မႃးသွၼ်ၸွမ်းၵမ်းလဵဝ် ( Visual Teaching) ၼႆယဝ်ႉ။ လွၵ်းလၢႆး သွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ လၢတ်ႈပဵၼ်သဵင် လၢတ်ႈပဵၼ်ၵႂၢမ်း လၢတ်ႈပဵၼ်လိၵ်ႈမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇလႆႈ တေလႆႈဢဝ်ႁၢင်ႈၾၢင်ႈ ၼႄၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ KG - G3 ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၵျိုၵ်ႈပပ်ႉမဵဝ်းမီးႁၢင်ႈၼမ်လိူဝ်သေ တူၼ်ႈထႅဝ်လႄႈ လိၵ်ႈၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးသွၼ်ပၢႆးၼပ်ႉသမ်ႉ လူဝ်ႇတူၺ်းဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်လဵၼ်ႈ ၵျိုၵ်ႈသင်ၼႂ်းႁွင်ႈႁဵၼ်း တူဝ်ယၢင်မၼ်း သင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ဢဝ်မၢၵ်ႇႁိၼ်သေလဵၼ်ႈပဵၼ် မၢၵ်ႇၵဵပ်း ၼႆၸိုင် ႁဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်မၢၵ်ႇၵဵပ်း မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶဝ် ၼၼ်ႉႁဵတ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သွၼ် ပၢႆးၼပ်ႉသေ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ လေႃးထွၼ်ႇၵူတ်း လႆႈလၢႆလၢႆးလၢႆးယူႇ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇပေႃးတေမီးလွင်ႈၵျေႃႇသိူဝ်း မီးလွင်ႈသိူဝ်းၸႂ်ၵႂႃႇၼႂ်းၽႃႇသႃႇၵၢၼ်သွၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဝ်းလႆႈလီၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼႂ်းၵၢၼ်သွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇဢဝ်ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် မႃးၵွႆႉၵၢႆႇ ၵၼ်တၢင်း ႁူဝ်ၶေႃႈၽႃႇသႃၵၢၼ်သွၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းတူင်ႉၼိုင်လႄႈ သွၼ်ၵေႃးလႆႈပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းတေဢမ်ႇၶၢၼ်ႉသွၼ်လိၵ်ႈ လိၵ်ႈၵေႃႈလႆႈ ၾၢင်ႈႁၢင်ႈၵေႃႈႁၼ် လဵၼ်ႈၵေႃႈလႆႈလဵၼ်ႈ ၵဵပ်းၵေႃႈၵဵပ်းလႆႈပႃး ၽႃႇသႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ၶႂ်ႈသွၼ်ပၼ်ၶဝ် ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈၼၼ်ႉပႃးမိူၼ် ၵၼ်ၵႂႃႇ လိုၼ်းသုတ်းပၢႆးတူဝ် (Physical) လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ တေမီးလွင်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီၶိုၼ်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။- ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ်တၢင်းၵၢၼ်ငိၼ်းထွမ်ႇ (Auditory)
လွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ် လွင်ႈထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ်ၼႆႉၵေႃႈ လွင်ႈယႂ်ႇတေႉတေႉ တေႃႇၼင်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းပဵၼ် ဢၢင်ႇၵႃႇတူဝ်ၶိင်းဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ (Disability) မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵိူတ်ႇမႃးဢမ်ႇႁၼ်တႃ တႃဢမ်ႇလီၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇၶဝ်တေသွၼ်ႁဵၼ်းလႆႈလိၵ်ႈ လႆႈလီလီၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵူၺ်းလႆႈဢဝ် ႁူထွမ်ႇငိၼ်းပဵၼ်လၵ်းသေ သွၼ်ဢဝ်ႁဵၼ်းဢဝ်ၵႂႃႇလႆႈၵူၺ်း။
ပေႃးၶဝ်လႆႈငိၼ်း လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းတီႈပိူၼ်ႈလၢတ်ႈၵူၺ်း ၶဝ်တႅမ်ႈၸွမ်းလႆႈ ပွင်ၸႂ်လႆႈၵမ်းလဵဝ် လွင်ႈၵၢၼ်ထွမ်ႇသဵင်ၼႆႉၵေႃႈ လမ်လွင်ႈ လွင်ႈယႂ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ မိူၼ်ၼင် ႁဝ်းတေႁဵၼ်းၽႃႇသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၽႃႇသႃထီႉသွင် (Second Languages) ထႅင်ႈၼႆႉ လၵ်းလၵ်းမၼ်း ႁဝ်းတေလႆႈထွမ်ႇၼမ်ၼမ် ထွမ်ႇႁႂ်ႈဢိမ်ဢိမ်လႄႈ ႁႂ်ႈၵႆႉၵႆႉလႆႈငိၼ်းၵွၼ်ႇ ပေႃးၵၢၼ်ႁပ်ႉထွမ်ႇႁဝ်းတဵမ်ထူၼ်ႈမႃးလႆႈလီယဝ်ႉ ၵၢၼ်လၢတ်ႈႁဝ်းၸၢင်ႇ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇမႃးလႆႈလီၵႂႃႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းႁဝ်း ၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ ပေႃးႁဝ်းႁူႉဝႃႈၶဝ် ဝႃႈယၢပ်ႇ ႁၢႆႉ တိုဝ် ၼႆၸိုင် ႁဝ်းတေၵႆႉၵႆႉလႆႈလၢတ်ႈၶဝ်ၼမ်ၼမ် ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁဝ်း ၶႂ်ႈလၢတ်ႈ ၶႂ်ႈသင်ႇသွၼ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေၵႆႉၵႆႉလၢတ်ႈပၼ်ၶဝ် ႁႂ်ႈလႆႈထွမ်ႇ လိုၼ်းသုတ်းမႃးၶဝ် ၵေႃႈတေမိူၼ်ၼင်ႇၸႂ်ႁဝ်းမႃး။ၵၢၼ်သွၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ႁဝ်းတေလႆႈသွၼ်တၢင်းလၢတ်ႈ တၢင်းတူင်ႉၼိုင်ၼႄပႃးၶဝ် ၽႃႇသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ တီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ဢမ်ႇႁူႉသေႁဵၼ်းလႆႈလီမႃး ၽႃႇသႃဢၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသွၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇယၢမ်ႈငိၼ်း ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁူႉသေပွၵ်ႈသေ တေလႆႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈ လၢတ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းၼႄတူင်ႇယၢင်ႇမၼ်းပႃး။
တူဝ်ယၢင်မၼ်း ပေႃးႁဝ်းသွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၼ်ႉ (4)လႄႈ (5) ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ဢၢင်းၵိတ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈလၢတ်ႈ တေလႆႈၼႄပႃးႁၢင်ႈမၼ်းပႃး လၢတ်ႈၼမ်ၼမ် ႁဵတ်းၼႄတူဝ်ယၢင်မၼ်းပၼ်ၼႄၼမ်ၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ Stand Up ႁဝ်းၵေႃႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တေလႆႈ လုၵ်ႉၼႄၶဝ် ယဝ်ႉ Sit Down ယဝ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၼင်ႈၼႄၶဝ် Jump Right and Jump Left ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈ ဢွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လဵၼ်ႈလႄႈ ၵျွၵ်ႉသၢႆႉၵျွၵ်ႉၶႂၢင်ႇ ၼႄၶဝ် တၢင်းလဵၼ်ႈ တၢင်းလၢတ်ႈ တၢင်းႁဵတ်း လိုၼ်းသုတ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈၵႂႃႇၸွမ်း ၼႂ်းၽႃႇသႃႇၵၢၼ်သွၼ်ႁဝ်းၵမ်းလဵဝ်ယူႇ။- ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ်တုမ်ႉတႅမ်ႈလႄႈ ဢၢၼ်ႇ (Tactile/Reading/Writing)
ၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁူႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၶူးသွၼ်မၼ်းႁူႉလွၵ်းလၢႆးသွၼ် ႁူႉလွၵ်းလၢႆး တႃႇတေႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ သူၼ်ၸႂ် ၶဝ်ႈၸႂ်မႃးၼႂ်းၽႃႇသႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇယဝ်ႉ တေလႆႈသွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်မေႃဝူၼ်ႉ မေႃႁူႉလွင်ႈၽိတ်းလွင်ႈထုၵ်ႇ လူဝ်ႇသွၼ်ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉဢဝ်ယူႇသေႇသေႇ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်းသွၼ်ယဝ်ႉႁူဝ်ၶေႃႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ ထိုင်တီႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၵၢၼ်သွၼ်မူတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတိုၵ်ႉၶႂ်ႈသိုပ်ႇသွၼ် ၶႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉထႅင်ႈၼၼ်ႉယူႇသေႇသေႇယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်သွၼ်လိၵ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လူဝ်ႇႁႂ်ႈမၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းတူၺ်းၸိူဝ်း မိူၼ်ပိူၼ်ႈတူၺ်းၸိူဝ်း ၵူဝ်းလီးယႃးလႄႈ ၸိူဝ်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ တူၺ်းယဝ်ႉမၢႆ 12 ထိုင်တီႈ ပေႃးၶႂ်ႈသိုပ်ႇတူၺ်းထႅင်ႈ ပႂ်ႉမုင်ႈမွင်းၶႂ်ႈတူၺ်းထႅင်ႈ မၢႆ 13 ၼၼ်ႉယူႇ ၵၢၼ်သွၼ်လိၵ်ႈ တွၼ်ႈလႂ်တွၼ်ႈၼၼ်ႉ ၵၼ်လႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ သွၼ်ၵႂႃႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၶႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉထႅင်ႈမႂ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈႁဵတ်းဝႆႉပၼ်ၼႂ်း လွၵ်းၽႅၼ်ၽႃႇသႃ ၵၢၼ်သွၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၽႃႇသႃၵၢၼ်သွၼ် ဢၼ်ႁဝ်းသွၼ် ဢၼ်ႁဝ်းပၼ်ၵၢၼ်ႁိူၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ႁူဝ်ၶေႃႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈမီးၵၢၼ်ၵွႆႉၵၢႆၵၼ်တၢင်း ပပ်ႉၼႂ်းႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ သင်ႁဝ်းၶႂ်ႈၽိုၵ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မေႃတႅမ်ႈ မေႃဢၢၼ်ႇလီလီၼႆၸိုင် ႁဝ်းတေလႆႈ မီးႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈပၼ် ဝႆႉတီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇထႅင်ႈ။လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၽိုၵ်းႁႂ်ႈၶဝ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈ လူဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉၼႆၸိုင် ပေႃးၵေႃႉယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ ၸၢင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈဢၢၼ်ႇ လိၵ်ႈၼႆဢမ်ႇလႆႈ မၼ်းတေလႆႈၽိုၵ်းလႄႈ သွၼ်ပၼ်ၶဝ်ဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းႁွင်ႈတူၺ်းလိၵ်ႈၵေႃႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၶဝ် တေလႆႈတမ်းဝၢင်းဝႆႉပပ်ႉမဵဝ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်း ၸၼ်ႉလႂ်ၸၼ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ ဢႃႇယုလႂ်ဢႃႇယုၼၼ်ႉပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၽၢၵ်ႇထိုင် ၸၼ်ႉ 4 ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ၶဝ်တေၵျိုၵ်ႈတူၺ်းႁၢင်ႈလႄႈ ဢၢၼ်ႇဢဝ်ၵူၺ်း ၶဝ်ဢမ်ႇပႆႇမေႃလႄႈ ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈၼမ်ၼမ်ၵမ်းလဵဝ် ၶဝ်ဢမ်ႇပႆႇႁပ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ပပ်ႉတွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလူႇဢၢၼ်ႇၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇၵႃႇတုၼ်း (Cartoon) ဢပုမ်ႇ (Story) ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႆႉ ပၼ်ၼမ်ၼမ်။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၶဝ်တူၺ်းပပ်ႉ လူဢၢၼ်ႇပပ်ႉသေ သင်ၶဝ်ႁၼ်သေလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်လီသူၼ်ၸႂ်ၼႂ်းပပ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆၸိုင် လွင်ႈၼွၼ်းၾၼ်ၶဝ်လႄႈ လွင်ႈၶဝ်ၶႂ်ႈပဵၼ် ၶႂ်ႈႁဵတ်းၶႂ်ႈသၢင်ႈၵေႃႈ တေ ပေႃႇဢွၵ်ႇမႃးတီႈၼၼ်ယဝ်ႉ။
- ႁဵၼ်းႁူႉဢဝ်တၢင်းပႆတူင်ႉၼိုင်လႆႈဢဝ် (Kinesthetic)
လွၵ်းလၢႆးသွၼ် ပႆတူင်ႉၼိုင်ဢဝ်ၼႆႉ မၼ်းတေလႆႈမီးၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၼမ်ၼမ် ဢဝ်လဵၼ်ႈပဵၼ် Game သေသွၼ် လွၵ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွၵ်းတွၼ်ႈတႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်း ဢမ်ႇၸွမ်းလႆႈလိၵ်ႈ ဢမ်ႇၶိုတ်းလႆႈလိၵ်ႈ ပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်းတႆးႁဝ်းလၢတ်ႈၵၼ်သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးတွၼ်ႈတႃႇ သွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ် ဢွၵ်းၶႂ်ႈထိူင်ႉၼၼ်ႉဢိတ်းဢိတ်းၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈယူႇ။
လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၢင်ၵေႃႉၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ၶဝ် တေဢွၼ်ၵၼ်ၶၢၼ်ႉသွၼ်လိၵ်ႈ ၽႃႇသႃပၢႆးၼပ်ႉ ယွၼ်ႉမၼ်းလႆႈ ၼပ်ႉသွၼ်ၼမ်လႄႈ လႆႈဝူၼ်ႉၼမ် လႆႈၸႂ်ႉဢွၵ်းဢေႃႈၼမ် မၢင်ၵေႃႉဢမ်ႇဝူၼ်ႉၸွမ်းလႆႈ ဢမ်ႇသွၼ်ႇၸွမ်းလႆႈလႄႈ ဢဝ်ဢွၵ်ႇတေႃးသၵေႃႈယၢမ်ႈႁၼ်မႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် တွၼ်ႈတႃႇၶဝ် တေႁဵၼ်းႁူႉဢဝ်လႆႈလီၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း တီႈၼႂ်းတူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉလႆႈလီလီဝႃႈ ၶဝ်ၵျိုၵ်ႈလဵၼ်ႈသင် ၶဝ်ၵျိုၵ်ႈႁဵတ်းသင်ၼႆသေ ဢဝ်ဢၼ်ၶဝ်ၵျိုၵ်ႈ ဢဝ်ဢၼ်ၶဝ်လႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉ မႃးႁဵတ်းပဵၼ် ၵၢၼ်သွၼ်ႁဝ်းလႄႈ ႁႂ်ႈမၼ်းၵွႆႉၵႆႇၵၼ်ပဵတ် ၽႃႇသႃၵၢၼ်သွၼ်ၵႂႃႇၵေႃႈလႆႈမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၢင်ၵေႃႉၼႆႉ 4 လေႃး 4 လႆႈၵႃႈႁိုဝ် 7 လေႃး 7 လေႃးၵၼ်လႆႈၵႃႈႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇတွပ်ႇလႆႈ ဢဝ်တိၼ်ဢဝ်မိုဝ်းၶဝ်ယုၵ်ႉသေ သွၼ်ဝူၼ်ႉသွၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ။ ၵူၺ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၢင်ၵေႃႉသမ်ႉၶဵၼ်ၼပ်ႉသွၼ် ထွၼ်ႇလေႃး ၵုတ်း တူဝ်မႄႈလိၵ်ႈၵူပ်ႉ (Even Numbers) ပေႃးပဵၼ်တူဝ်မႄႈလိၵ်ႈ ၵိင်ႈ (Primer Numbers) သမ်ႉ ဢွၵ်းၶဝ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ထိူင်းလႄႈ ၼၢၼ်းလႆႈၶေႃႈတွပ်ႇ လိုၼ်းသုတ်း ဢမ်ႇတွပ်ႇသင်လႆႈၵေႃႈမီး. ယွၼ်ႉၼၼ် ပေႃးပဵၼ်ၼၼ် ႁဝ်းတေလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်း လွၵ်းလၢႆးသွၼ်ပႆတူင်ႉၼိုင် (Kinesthetic) ၼႆႉ ဢဝ်။ ၵၢၼ်သွၼ်လႄႈ တၢင်းႁူႉမၢင်လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းတေလႆႈ ဢဝ်ၼိူဝ်ႉ ဢဝ်မိုဝ်း ဢဝ်တိၼ်ႇ ဢဝ်တႃ ဢဝ်ႁူ ဢဝ်ဢၢႆ ဢဝ်လိၼ်ႉ ဢဝ်သူပ်းလႄႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်ၵေႃႈမီး ယွၼ်ႉၼၼ် ၵၢၼ်သွၼ်ဢဝ်ႁဵၼ်းႁူႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းမီးလွၵ်းလၢႆးမၼ်း ၽႆၢႇလႂ်ၽၢႆႇၼၼ်ႉ မၢင်လွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ လိူဝ်ဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးႁဵၼ်းဢဝ်သင်ၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။ လွၵ်းလၢႆးသွၼ်လိၵ်ႈ ဝီႊဢႄႇဢႃႇၶႄႇ (VARK = Visual , Auditory, Tactile/Reading/Writing and Kinesthetic) ၸိူဝ်းၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၶူးသွၼ်ၵူႈၵေႃႉ ထုၵ်ႇလီႁူႉဝႆႉ လွၵ်းလၢႆးသွၼ်မၼ်း ၊ လွၵ်းလၢႆး တွၼ်ႈတႃႇၽႃႇသႃႇၵၢၼ်သွၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် တွၼ်ႈတႃႇ တေႁဵၼ်းႁူႉဝႆႉၶေႃႈမုၼ်းလႆႈလီလီဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃႇယုၶၢဝ်းလႂ်ၶၢဝ်းၼၼ်ႉ ၸၼ်ႉလႂ်ၸၼ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵျိုၵ်ႈၵိၼ်သင် ၶဝ်ၵျိုၵ်ႈႁဵတ်းသင်ၼႆၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း ႁူႉလွၵ်းလၢႆးသွၼ်လိၵ်ႈ ဝီႊဢႄႇဢႃႇၶႄႇ လီယဝ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇၶူးသွၼ်မၼ်း တေမေႃ ဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းႁွင်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇမီးပၢင်ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉ ပၢင်သွၼ်ထႅင်ႈပႃးမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁူႉလွင်ႈ တီႇဢူဝ်ႇလီ (Theory) မၼ်းလွင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇလႆႈ လွၵ်းလၢႆး (Methodology) မၼ်းၵေႃႈ တေလႆႈႁူႉပႃး မိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။
- သႅင်သိုၵ်း
- www.saisengserk.com
No comments:
Post a Comment